In het leven én op het werk draait alles om communicatie. Maar zelfs de beste ideeën vallen in het water als je ze niet duidelijk overbrengt. Een vraag kan de deur openen naar inzichten, samenwerking of oplossingen—mits ze helder is. Enkele fijne kneepjes van het stellen van scherpe, krachtige vragen
Waarom helderheid belangrijk is!
Een vage vraag roept vage antwoorden op. Je gesprekspartner begrijpt je intentie misschien niet, en dat leidt tot verwarring, misverstanden, of eindeloos heen-en-weer eromheen draaien. Heldere vragen daarentegen zorgen voor wederzijds begrip en vertrouwen.
Hoe stel je een vraag die werkt? Hier zijn enkele tips die je meteen kunt toepassen:
* Begin met het doel. Stel jezelf de vraag: ‘Wat wil ik weten?’ Laat je vraag dat doel weerspiegelen. Bijvoorbeeld: in plaats van ‘Kun je dit bekijken?’, zeg ‘Kun je me vertellen of dit ontwerp voldoet aan de richtlijnen?’
* Wees concreet en beknopt. Vermijd wollige taal. Kies voor directe woorden. Dus liever ‘Wat is de levertijd?’ dan ‘Hoe zit het met de tijdsplanning van het project?’
* Voorkom dubbelzinnigheid. Een goede vraag is ondubbelzinnig en contextueel. ‘Wanneer verwacht je dat het af is?’ is beter dan ‘Hoe gaat het daarmee?’
* Gebruik open of gesloten vragen bewust.
—-Open vragen stimuleren dialoog: ‘Wat zou jij anders doen aan deze strategie?’
—-Gesloten vragen geven snel duidelijkheid: ‘Is dit product op voorraad?’
* Check of je vraag aankomt. Vraag eventueel: ‘Is het duidelijk wat ik bedoel?” of ‘Zou je me kunnen helpen dit beter te formuleren?’
* De kracht van stilte in een gesprek.
Goede communicatie is meer dan alleen praten en babbelen. Na het stellen van een scherpe vraag, durf ook stil te zijn. Geef je gesprekspartner de ruimte om na te denken. Soms zijn mensen bang of voelen zich onzeker als er stille momenten zijn. Het idee van alsmaar te moeten praten om het mogelijke ongemakkelijke gevoel van ‘stilte’ te vermijden, is een plaag van deze tijd.
* Gebruik de ‘3W-methode’ Stel jezelf deze drie vragen vóór je de échte vraag stelt!
— Wat wil ik weten?
— Waarom wil ik dat weten?
— Wat wil ik dat het oplevert voor de ander? ➤ Deze techniek voorkomt loze of onduidelijke vragen.
Tot slot: communicatie is een vaardigheid, die Iedereen kan cultiveren om duidelijk en helder te communiceren, dus beter te communiceren. Het vraagt aandacht, oefening en reflectie. Begin klein, experimenteer, en je zult merken dat je gesprekken rijker, efficiënter en betekenisvoller worden.
NLP is een heel interessante manier om taalpatronen te herkennen en je taalpatronen af te stemmen om je gesprekspartner. Je kunt oefenen om af te stemmen op dezelfde representatiesystemen vb
_______ Visueel- Ik zie zie wat je bedoelt.
_______ Auditief: Dat klinkt aannemelijk
_______Kinesthetisch: Dat voelt heel goed
Zintuiglijke scherpzinnigheid, kalibreren, draagt bij tot ‘waarnemen zonder te interpreteren’. Door micro-signalen te herkennen ( ademhaling, spierspanning, blikrichting), kun je beter afstemmen op de innerlijke staat van je gesprekspartner. In NLP spreken we over ‘rapport’ opbouwen, als basis van afstemming.
Het olfactorische element, oftewel de invloed van geur op communicatie en afstemming, is een fascinerend en vaak onderschat onderdeel—ook binnen NLP, intuïtieve consulten én energetisch werk.
Wat is het olfactorische element?
Het verwijst naar alles wat met geur te maken heeft: natuurlijke aroma’s, geurankers, etherische oliën en zelfs subtiele lichaamsgeuren. Geur heeft directe toegang tot het limbisch systeem in onze hersenen—het gebied dat emoties, herinneringen en instincten regelt.
Binnen NLP wordt geur geur als een krachtig anker gebruikt om een gewenste gemoedstoestand op te roepen. Voorbeeld lavendelgeur tijdens een ontspannen meditatie
Later, wanneer je die geur opnieuw ruikt, wordt dezelfde ontspannen staat vanzelf weer opgeroepen. Geur is verbonden aan herinneringen—het kan oude wonden aanraken of juist heling ondersteunen.
1. Een concreet voorbeeld uit een gesprek tussen coach en coachee
Coachgesprek tussen coach en coachee
Doel: Coach wil afstemmen op de innerlijke beleving van de coachee rond een werkconflict.
Coach: ‘Welkom Tom. Voordat we beginnen, wil ik even afstemmen. Hoe voelt het om hier te zijn vandaag?’ (coach observeert Tom’s ademhaling, schouders en blikrichting)
Tom (coachee): ‘Best oké… ik ben gewoon wat gespannen.’ (Zijn stem klinkt iets hoger, ademhaling oppervlakkig, handen rusteloos)
Coach: ‘Ik merk dat je wat sneller ademt en je vingers bewegen veel. Klopt het dat er spanning zit in je lijf?’ (coach benoemt wat ze zintuiglijk waarneemt, zonder oordeel)
Tom: ‘Ja, vooral in mijn schouders. Ik voel me opgejaagd door wat er op werk speelt.’ (Tom raakt zijn nek aan, Eva noteert dit als kalibratiepunt)
Coach : ‘Dank je. Als je denkt aan dat moment op werk, wat gebeurt er nu in je lichaam?’ (coach kalibreert op verandering: Tom’s blik wordt scherper, ademhaling versnelt)
Tom: ‘ Mijn hartslag gaat omhoog. Ik zie het gezicht van mijn collega voor me.’ (coach merkt pupilverwijding en gespannen kaak op)
Coach : ‘Ik zie dat je kaak wat strakker wordt en je ogen intenser kijken. Wil je delen wat er op dat moment door je heen ging?’ (coach blijft in kalibratie-modus: observeren → benoemen → navragen)
Tom: ‘Ik voelde me niet gehoord. Alsof ik onzichtbaar was.’ (Zijn stem zakt, schouders zakken iets—coach kalibreert op ontspanning)
Coach : ‘ Je schouders zakken nu iets. Is er een gevoel van opluchting nu je dit uitspreekt?’ (coach koppelt fysiologische verandering aan mogelijke emotie, en checkt het bij Tom)
Tom: ‘Ja… het helpt om het te benoemen. Ik voel me iets lichter.’ (coach noteert dit als verschuiving in state: van spanning naar mildheid)
Wat gebeurt hier op NLP-niveau?
De coach kalibreert Tom’s non-verbale signalen: ademhaling, spierspanning, blik, stemtoon, benoemt zonder te interpreteren: ‘Ik merk op dat…’; checkt de observatie: ‘Klopt het dat…’
De coach volgt de verandering in Tom’s fysiologie en koppelt die aan zijn innerlijke beleving en bouwt rapport op door af te stemmen op Tom’s ritme en taalgebruik.
*********************************************************************
2. Concreet voorbeeld tussen partners
Situatie: Lisa en Mark bespreken een terugkerend spanningspunt rond weekendplanning
Doel: wederzijds begrip en emotionele afstemming
Lisa: ‘Mark, ik wil even met je afstemmen over het weekend. Ik merk dat ik me wat gespannen voel als we het daarover hebben.’ (Lisa spreekt haar gevoel uit en Mark observeert haar ademhaling en gezichtsuitdrukking: haar schouders zijn iets opgetrokken, blik naar beneden)
Mark: ‘ Ik zie dat je wat dieper ademt en je ogen even wegdraait. Klopt het dat je je overweldigd voelt?’ (Mark benoemt wat hij waarneemt zonder te interpreteren)
Lisa: ‘ Ja… het voelt alsof ik alles moet regelen en dat maakt me moe.’ (Mark merkt dat haar stem zachter wordt en haar schouders iets zakken—een verschuiving in state)
Mark: ‘ Dank je dat je dat zegt. Ik wil je graag helpen. Mag ik vragen: wat zou je op dit moment het meeste ontlasten?’ (Mark kalibreert op ontspanning en stelt een open, afgestemde vraag)
Lisa: ‘Als jij de boodschappen zou doen en ik de planning maak, zou dat al veel schelen.’ (Mark ziet dat haar blik helderder wordt en ze rechtop gaat zitten—een teken van opluchting)
Mark: ‘Ik zie dat je wat meer ruimte lijkt te voelen. Klopt dat?’ (Mark checkt zijn observatie en bouwt rapport op)
Lisa: ‘Ja, ik voel me gehoord. Dank je.’ (Mark glimlacht en ontspant zichtbaar—Lisa kalibreert op zijn reactie)
Lisa: ‘En jij? Hoe voel jij je bij onze weekendplanning?’ (Lisa spiegelt Mark’s zorgzaamheid en opent ruimte voor zijn beleving)
Mark: ‘ Eerlijk? Soms weet ik niet goed wat jij van mij verwacht. Dan trek ik me terug.’ (Lisa merkt dat zijn stem iets trager wordt en zijn handen stiller zijn—een teken van kwetsbaarheid)
Lisa: ‘Ik zie dat je wat stiller wordt. Voelt het veilig genoeg om daar samen naar te kijken?’ (Lisa kalibreert en stelt een verbindende vraag)
Mark: ‘ Ja. Ik wil graag leren hoe ik beter kan afstemmen op jou.’ (Beiden glimlachen—een moment van wederzijdse afstemming en groei)
Wat gebeurt hier op NLP-niveau?
Beide partners kalibreren elkaars non-verbale signalen: ademhaling, spierspanning, stemtoon, blik
Ze benoemen zonder te interpreteren en checken hun observaties
Ze bouwen rapport door af te stemmen op ritme, taal en emotie
Ze creëren veiligheid door open vragen en erkenning van elkaars beleving
*********************************************************************
3. Concreet voorbeeld op de werkvloer tussen werknemer en leidinggevende
Sofie voelt zich overbelast door een nieuw project en wil dit bespreken met Jeroen
Doel: wederzijds begrip, afstemming en herverdeling van taken
Sofie: ‘ Jeroen, ik wil graag even afstemmen over het nieuwe project. Ik merk dat ik me er gespannen over voel.’ (Jeroen observeert: Sofie’s ademhaling is hoog, haar stem klinkt gehaast, ze wrijft over haar pols)
Jeroen: ‘Ik zie dat je wat sneller ademt en je handen bewegen veel. Klopt het dat je je overweldigd voelt?’ (Jeroen benoemt wat hij waarneemt zonder oordeel)
Sofie: ‘Ja… het voelt alsof ik het overzicht kwijt ben. Ik weet niet waar ik moet beginnen.’ (Haar schouders zakken iets, stem wordt zachter—Jeroen kalibreert op verschuiving in state ( State = de innerlijke gemoedstoestand van een persoon (zoals gespannen, opgelucht, onzeker, krachtig).
Jeroen: ‘Dank je voor je openheid. Als je denkt aan het moment waarop je je het meest overweldigd voelde, wat gebeurt er dan in je lichaam?’ (Jeroen kalibreert op verandering: Sofie’s blik wordt waziger, ze fronst licht)
Sofie: ‘Mijn hoofd voelt vol en ik krijg een druk op mijn borst.’ (Jeroen merkt pupilvernauwing en gespannen kaak op)
Jeroen: ‘Ik zie dat je kaak wat strakker wordt en je ogen minder gefocust zijn. Wil je delen wat je op dat moment nodig hebt?’ (Jeroen blijft in kalibratie-modus: observeren → benoemen → navragen)
Sofie: ‘Als ik wat meer structuur krijg en weet wat prioriteit heeft, dan kan ik weer ademhalen.’ (Jeroen merkt dat haar ademhaling vertraagt en haar houding ontspant)
Jeroen: ‘Ik zie dat je wat rustiger zit. Klopt het dat het helpt om dit te benoemen?’ (Jeroen checkt zijn observatie en bouwt rapport op)
Sofie: ‘Ja, ik voel me gehoord. Dank je.’ (Beiden glimlachen—moment van afstemming en verbinding)
Jeroen: ‘Zullen we samen kijken naar een haalbare planning en eventueel taken herverdelen?’ (Sofie knikt, haar blik wordt helder—Jeroen kalibreert op positieve verschuiving)
Wat gebeurt hier op NLP-niveau?
Jeroen kalibreert Sofie’s non-verbale signalen: ademhaling, spierspanning, blik, stemtoon
Hij benoemt zonder te interpreteren en checkt zijn observaties
Hij bouwt rapport op door af te stemmen op Sofie’s ritme en emotie
Hij creëert veiligheid door open vragen te stellen en erkenning te geven aan haar beleving
Conclusie is, en dat lijkt logisch te zijn als je het leest, dat wanneer mensen zich begrepen voelen, er ruimte ontstaat voor verbinding. Afstemming—zowel energetisch als communicatief—zorgt voor veiligheid, openheid en diepgang. In tegenstelling tot defensieve reacties, die vaak voortkomen uit angst of misverstand, nodigt afgestemde communicatie uit tot samenwerking en zelfreflectie.
Vertrouwen groeit wanneer we luisteren zonder oordeel en reageren vanuit observatie in plaats van interpretatie.
Afstemming bouwt bruggen: we zoeken overeenstemming in ritme, taal, lichaamstaal en intentie.
Defensief reageren beperkt het gesprek tot overleven en gelijk krijgen; afstemmen opent de poort naar echte uitwisseling.
Kalibratie herkent de innerlijke staat van de ander, waardoor we aansluiten op emoties in plaats van ze te negeren.
Het sleutelprincipes van afgestemde communicatie is zo te luisteren dat de ander zich gehoord voelt, nog voordat jij spreekt, de taal te gebruiken die resoneert met het representatiesysteem van je gesprekspartner ( zien, horen, voelen), je ritme af te stemmen op dat van de ander, spreek in hun tempo, adem mee, wees aanwezig, vervang ‘ waarom doe je dat’, door ‘ wat gebeurt er op dit moment in jou’, de kans dat je gesprekspartner defensief reageert zal gegarandeerd verminderen.
Wanneer we communiceren vanuit afstemming, bewegen we samen. Er ontstaat een flow waarin inzichten, heling en samenwerking kunnen ontstaan. Niet om gelijk te krijgen, maar om elkaar werkelijk te ontmoeten.
Liefs Mieke
NLP Practitioner