Hechtingsstijlen in relaties: waarom we verbinden, botsen of vermijden
Wat zijn hechtingsstijlen?
Hechtingsstijlen zijn emotionele strategieën die we ontwikkelen om met nabijheid, intimiteit en afwijzing om te gaan. Ze ontstaan in de kindertijd en beïnvloeden hoe we ons gedragen in volwassen relaties. De vier belangrijkste stijlen zijn:
Veilig: Je voelt je comfortabel met nabijheid en autonomie.
Angstig: Je zoekt bevestiging en bent bang om verlaten te worden.
Vermijdend: Je houdt afstand en vermijdt kwetsbaarheid.
Gedesorganiseerd: Je verlangt naar liefde, maar bent er ook bang voor.
Onze hechtingsstijl is als een emotionele kompas: het stuurt hoe we ons gedragen in relaties, hoe we reageren op intimiteit, en hoe we omgaan met conflicten. Wat ooit begon in de wieg, speelt zich later af in de slaapkamer, de keuken en de gesprekken met onze partner. Begrijpen hoe hechtingsstijlen werken in relaties kan het verschil maken tussen herhaling van oude patronen en echte verbinding.
Hoe hechtingsstijlen zich uiten in relaties
1. Veilige hechting
- Kenmerken in relaties:
- Comfort met nabijheid én autonomie.
- Open communicatie, emotionele beschikbaarheid.
- Conflict wordt niet vermeden, maar constructief aangepakt.
- Relatiedynamiek:
- Partners voelen zich gehoord en gesteund.
- Er is ruimte voor groei, kwetsbaarheid en herstel na ruzie.
2. Angstige hechting
- Kenmerken in relaties:
- Sterke behoefte aan bevestiging en nabijheid.
- Angst voor verlating, snel onzeker bij afstand.
- Overanalyseren van gedrag van de partner.
- Relatiedynamiek:
- Kan leiden tot claimend gedrag of emotionele uitbarstingen.
- Partner met vermijdende stijl voelt zich vaak overweldigd.
- De angstige partner voelt zich snel afgewezen, wat leidt tot escalatie.
3. Vermijdende hechting
- Kenmerken in relaties:
- Moeite met emotionele intimiteit.
- Neiging om gevoelens te rationaliseren of te negeren.
- Sterke behoefte aan onafhankelijkheid.
- Relatiedynamiek:
- Kan leiden tot emotionele afstand en frustratie bij de partner.
- Vermijdende partners trekken zich terug bij conflicten.
- Vaak botsingen met angstige partners die juist nabijheid zoeken.
4. Gedesorganiseerde hechting
- Kenmerken in relaties:
- Innerlijke strijd tussen verlangen naar liefde en angst voor afwijzing.
- Impulsief gedrag, wisselende emoties.
- Vaak ontstaan uit trauma of onveilige jeugd.
- Relatiedynamiek:
- Relaties zijn intens, maar instabiel.
- Partners voelen zich vaak machteloos of verward.
- Er is behoefte aan heling en therapeutische ondersteuning.
Waarom botsen we?
Zoals relatietherapeut Bregje Jonkhart uitlegt, botsen partners vaak omdat hun hechtingsstijlen elkaar onbewust triggeren. Een angstige partner zoekt nabijheid, terwijl een vermijdende partner juist afstand neemt. Dit versterkt elkaars onzekerheden en leidt tot een vicieuze cirkel van aantrekken en afstoten.
Hoe kun je samen groeien?
- Zelfinzicht: Leer je eigen hechtingsstijl kennen. Wat zijn jouw triggers? Hoe reageer je op afstand of conflict?
- Communicatie: Praat open over je behoeften en angsten. Gebruik “ik”-boodschappen in plaats van verwijten.
- Veiligheid creëren: Bouw aan een relatie waarin kwetsbaarheid welkom is. Geef ruimte én nabijheid.
- Therapie: Relatietherapie of individuele begeleiding kan helpen patronen te doorbreken en nieuwe verbinding te creëren.
- Boekentip: Hecht niet van Martin Appelo
In zijn boek Hecht niet – Verbeter je relaties als hechten echt niet lukt stelt psycholoog Martin Appelo dat sommige mensen een hechtingshandicap hebben: ze willen wel verbinden, maar het lukt hen niet. Hij pleit voor (h)erkenning van deze beperking en biedt praktische handvatten om ermee om te gaan—zowel voor de persoon zelf als voor de partner en hulpverlener.
Appelo’s benadering is helder en confronterend: niet iedereen kan leren hechten, maar iedereen kan verantwoordelijkheid nemen voor zijn gedrag. Zijn methode focust op het sturen van gedachten en het ontwikkelen van realistische verwachtingen in
Hechtingshandicap: als verbinden écht niet lukt
In zijn confronterende boek Hecht niet – Verbeter je relaties als hechten echt niet lukt stelt psycholoog en gedragstherapeut Martin Appelo dat sommige mensen een hechtingshandicap hebben. Dit betekent dat ze, ondanks goede intenties en talloze pogingen, niet in staat zijn om duurzame emotionele verbindingen aan te gaan.
Wat is een hechtingshandicap?
Appelo beschrijft mensen die steeds weer relaties aangaan, maar ze niet kunnen volhouden, diep verlangen naar liefde, maar zich niet kunnen hechten, zichzelf en hun partner uitputten in een cyclus van hoop en teleurstelling.
Volgens Appelo is dit geen kwestie van onwil, maar van onvermogen. Hij pleit voor het (h)erkennen van deze beperking, zodat mensen verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun gedrag en verwachtingen kunnen bijstellen.
Zijn aanpak: realisme en gedragssturing
In plaats van te blijven zoeken naar “genezing” via therapie of romantische redding, stelt Appelo een nuchtere benadering voor:
- Accepteer dat je niet kunt hechten.
- Stuur je gedrag en gedachten bewust.
- Communiceer eerlijk met je partner over je beperkingen.
- Creëer relaties die passen bij jouw mogelijkheden, zonder valse hoop.
