Steeds meer relaties staan onder druk, toenemende scheidingen, nieuwe relaties worden soms heel snel aangegaan, er is vaak geen ruimte meer om elkaar te ontsluieren.
Het verlangen naar verbinding, een gelijkwaardig partnerschap, liefst voor de rest van het leven. De vraag wordt me vaker gesteld: is dit nu de ware? is dit nu (hopelijk) voor de rest van mijn leven.
Ik kan daarop geen beloftes doen, ik kan daar überhaupt geen antwoord op geven, niet in die van ‘ en ze leefden nog lang en gelukkig en/of miserabel.’ Want ook die relaties zijn er, meer dan we kunnen vermoeden.
Buiten beschouwing gelaten de steeds meer als narcistisch geladen dynamieken binnen een relatie ( waar ik me toch verder in verdiept hebt met Dr Martin Appelo’s colleges), schets ik graag een beeld hoe relaties kunnen worstelen én gedijen. Wie daar nog verder wil over lezen, kan de werken van Jürg Will lezen. In ieder geval een benadering ( vanuit jarenlang onderzoek als psychiater én relatietherapeut) waar ik heel veel herken in gesprekken. Uiteraard sta ik ook stil in mijn relatie en kan ik ook wel beamen dat emotioneel volwassen uitrijpen een proces is die je aangaat of niet.
Ergens worstelen we allen wel met conflicterende verlangens. Over praten is een ander paar mouwen, net omdat het beeld die we zo graag voorhouden, liefst beantwoord aan het ‘perfect’ beeld.
Dat beeld loslaten en realistisch kijken naar wat ons verbindt in relaties ( en wat ook wel eens ‘verstikt’) zal ons weliswaar flink door elkaar schudden, maar ook bijdragen tot groei, tot evolutie, tot volwassen worden.
In alle werken komen drie belangrijke begrippen terug:
1. co-evolutie
2. collusie en
3. psycho-ecologie
1. Co-evolutie gaat over het dynamisch proces van wederzijds aanmoedigen en afremmen, ondersteunen en ondersteund worden, begrenzen en begrensd worden, uitdagen en uitgedaagd worden. Partners beïnvloeden elkaar en die invloed kan heel steunend zijn, maar ook belemmerend. Invloeden vanuit het de gezinshistorische achtergrond laat hij achterwege. Voor alle duidelijkheid doet hij dit bewust omdat hij ervaren heeft dat de interacties binnen een relatie enorm complex zijn om uit elkaar te rafelen. Via opstellingen ( onder andere) wordt de complexiteit na enkele sessies wel helder enerzijds, en kunnen binnen het systeem verschuivingen plaatsvinden.
2. Eenvoudig omschreven betekent collusie dat partners elkaar een gevoel van bijzondere nabijheid ervaren, zich onmisbaar voelen voor elkaar. Er wordt een soort pact gesloten; wat de ene partner te bieden heeft, heeft de ander nodig en vice versa. De partners projecteren (onbewust) eigen verlangens en wensen maar ook angsten op elkaar.
Het lijkt alsof ze elkaar heel goed aanvullen, maar doordat ze wederzijds afhankelijk zijn, is op betrekkingsniveau spraken van symmetrie en niet van aanvulling.
Hier ligt het risico op ‘collusie’ op de loer: er blijft nauwelijks ruimte over voor (co) evolutie. Partners hebben elkaar nodig in hun wederzijdse posities voor eigen stabiliteit binnen de relatie. Collusie biedt de verlangde rust, duidelijkheid, gemak en comfort, maar….blokkeert meestal ruimte voor ontwikkeling.
Collega’s van Will zien collusies als gestoorde relatiepatronen tussen partners, Will benadrukt ook het positieve aspect: het vangnet, de opvang die partners kunnen bieden voor hun onzekerheden en angsten.
In een gezonde co- evolutie bieden de partners weerstand aan collusieneigingen van de ander. Bij een gevorderde collusie domineren de partners elkaars gedrag. Partners die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, grenzen zich beter en duidelijk van elkaar af.
Enkele collusievormen schetsen al duidelijk in welke collusie je in je relatie mogelijk verbonden bent- ik zie hierbij ook de verbanden met de karakterstructuren ( zie o.m. de werken van Dr. Lowen) Er zijn inmiddels 6 karakterstructuren en dienen begrepen te worden vanuit deze context. Emotioneel lichaamswerk ( Posturale Integratie, Bio-energetica, Reichiaans Lichaamswerk) blijven naast de gekende therapievormen wenselijk.
– Orale collusie: bij deze vorm gaat het om het verlangen in de liefde te worden vertroeteld van de ene partner en het verlenen van hulp zonder iets terug te verwachten van de andere partner.
– Anaal-sadistische collusie: bij deze vorm heeft de ene partner een groot verlangen naar ‘veilige afhankelijkheid’ en de andere partner naar de leiding en controle.
– Fallisch-oedipale fase: deze vorm beschrijft het verlangen naar mannelijke daadkracht van de ene partner tegenover het verlangen naar vrouwelijke sensitieve ontvankelijkheid van de andere partner. Deze collusie heet ( naar Jung) ook wel animus-animacollusie.
-Narcistische collusie: het verlangen naar versmelting door zichzelf weg te cijferen, de andere partner wil het centrum van de partnereenheid zijn en daarvoor alle aandacht krijgen.
Will’s definitie van collusie kent twee opmerkelijke begrippen: onbewust en onuitgesproken. Het onbewuste is op te vatten als iets wat verdrongen is. Het behoort niet tot het bewustzijn, maar heeft vaak invloed. Collusies zijn vooral onbewust in het zogenoemde afgeweerde deel. Dus datgene wat een partners zelf niet doet of heeft, maar wat hij van zijn/haar partner verlangt.
Het wordt dus duidelijker dat partners zich in de collusie niet ontwikkelen. Wat ze bij zichzelf missen, zoeken ze in de omgeving. Zodra de behoefte is bevredigd, hoeven ze er zelf niet meer aan te werken.
Het onuitgesprokene is datgene waarvan de partners zich wel bewust zijn, maar waarover ze niet praten. Meestal uit angst om in vervelend conflictsituaties terecht te komen. In een liefdesrelatie communiceren partners altijd selectief. Alles wat wordt uitgesproken, verandert in een feit en kan blijven doorwerken. Dus door iets te zeggen, neem je risico’s omdat je niet precies weet welk effect dit heeft op de ander.
Zo communiceren partners vaak bewust niet over dingen die ze bij hun partner zien, maar die de partner in het onbewuste deel heeft opgeslagen. Communicatie hierover is per definitie heel lastig omdat iemand iets niet herkent. Het bondgenootschap van de collusie heeft dus ook een bepaald gehalte van ‘ ik zie ik zie wat jij niet ziet en ik heb het er niet over.’
3. Psycho-ecologie verwijst naar het deelgebied van de ecologie dat onderzoekt wat de interactie/wisselwerking is tussen mensen, hun medemensen en hun gemeenschappelijke leefwereld. Dus alle sociale systemen waarvan iemand deel uitmaakt. Co-evolutie is een deelgebied van psycho-ecologie, want daarbij gaat het erom dat partners voor elkaar de belangrijkste leefomgeving vormen waarop ze inwerken en die op hen inwerkt.
Partners die zich (nog) niet bewust zijn van twee conflicterende verlangens, enerzijds het verlangen naar een duurzame, emotioneel volwassen relatie en het verlangen naar een ongebonden leven zonder verplichtingen, gekenmerkt door wisselende relaties, kunnen verlatingsangst of bindingsangst ontwikkelen. In het relatielandschap is er zoveel meer te bespreken en te ontdekken.
We zijn er bijlange nog niet klaar mee…. inzicht geeft uitzicht, maar het gaat ook over wat je zelf met verworven inzichten doet.
In ieder geval stof genoeg, en het stof kan zeer zeker in deze intense transitie flink opwaaien.
Ik hoop dat iedereen uit de dramadriehoek stapt ( begin alvast met het voornemen, dat is heel wat waard) relaties laten ons altijd zien wat er in onszelf nog onontgonnen gebied is. Daarin elkaar faciliteren is helpend ( liefst geen therapeut spelen voor je partner), en overweeg je toch dat jullie wegen scheiden: laat los in liefde voor jezelf en uit liefde voor wat is geweest en gun verder elkaar het beste. Welke weg je partner verder uitgaat….is niet meer jouw zaak. Wat JIJ beslist hoe je verder het puin van het verleden opruimt, dat is de uitnodiging.
De manier waarop mensen scheiden, vertelt heel vaak meer over de manier waarop een relatie is geweest, echter zijn er ook partners die elkaar vanuit liefde voor elkaar en uit liefde voor zichzelf elkaar loslaten.
Waarom zijn ze dan niet meer samen….omdat relaties soms een einde kennen in het verder groeipotentieel en daarover oordelen vind ik persoonlijk onrespectvol naar mensen die heel bewust die stap zetten. Ik herinner me heel wat jaren geleden in mijn praktijk een prachtig koppel, allebei bijzonder integere warmhartige mensen en toch was het ‘vuur’ en verlangen op. Alles hadden ze geprobeerd, omwille van de kinderen. Begrijp vuur niet als louter ‘seks’, het was zoveel meer. De manier waarop die twee mensen elkaar bijstonden in het proces van loslaten en onthechten, met kinderen….na elke sessie, hoe dichterbij het moment kwam, vulden mijn ogen zich met tranen. Daar zit je dan als relatietherapeut, die zou toch alles moeten proberen om relaties in stand te houden…ook zo’n cliché verwachting. Net als een dokter die tegen beter weten in, nog allerlei spuitjes en infusen aanlegt, omdat hij /zij er is om levens te redden.
Zeker raakte het me twee mensen naar die weg van hun beslissing verder te ondersteunen, professioneel, en menselijk voelde ik een enorm respect voor de manier waarop. Ik heb in elk geval ervaren dat het ook anders kan. In liefde, uit liefde, hoe je het ook maar noemen wilt.
Liefs, Mieke
Vind ik leuk
Reageren
Delen