Wat is dat met ‘heelheid’ ‘heelzijn of heel Zijn’…het is een woord zoals veel woorden, gekoppeld aan het denken en vandaaruit verbonden met het voelen en emoties en uitstromend in handelingen/daden.
Heelheid lijkt misschien een ongrijpbaar doel – een doel dat op papier geweldig klinkt, maar in plaats daarvan eindigt als abstracte psychobabbel in plaats van een duidelijke richtlijn om te bereiken.
Velen van ons kennen de tegenovergestelde toestand heel goed. We worden geplaagd door zelftwijfel, met soms zelfvernederende gedachten die tegen ons praten en elke gelegenheid aangrijpen om een vinger te wijzen.
‘Je ziet er verschrikkelijk uit vandaag, je bent aangekomen en dat is te merken. Kijk naar die wallen onder je ogen, geen gezicht, daar moet je dringend wat aan doen, je bent zo onbekwaam, je hebt dat gesprek niet goed afgehandeld op je werk en je baas zag je ongemak, je voldeed niet aan het intelligente begrip van je goede vriend van dat besproken concept, je buurman is zo succesvol en kijk eens wat voor een sukkel ik ben, hij heeft duidelijk veel geld op zijn rekening en jij worstelt altijd, Ik heb geen promotie of opslag gekregen en ik voel me beschaamd en minder dan in het bijzijn van mijn leeftijdsgenoten, ik ben geen goede moeder – ik heb het gevoel dat mijn dochter me afwijst en ik word boos op haar. De andere moeders op school lijken zo zelfverzekerd in vergelijking met mij, Ik wou dat ik een betere relatie had met mijn partner en ga zo maar door.
Deze drukke dialoog in de hersenen kan meedogenloos zijn met zijn constante zelfverloochening en we voelen ons vaker slecht over onszelf dan dat we van binnen tevreden zijn. Ons goed/slecht, zwart/wit denken splitst ons in twee delen waardoor heelheid een verre realiteit lijkt die nooit omarmd mag worden. En hoe komt dat? Voor we nog niet kunnen lopen of spreken, pakken we als baby zelfs, signalen op dat we vergeleken werden met anderen. En dat gaat maar door op volwassen leeftijd: we hebben geleerd om vergeleken te worden en onszelf te vergelijken met anderen. Het kan veel richtingen uit als je je zelf goed in je vel voelt, kun je naar anderen kijken als inspiratiebron, je bent blij voor anderen, je gunt anderen alles wat je jezelf gunt. Maar…als je je niet goed in je vel voelt zitten, ga je onbewust naar anderen kijken met een heel ander gevoel. Je kunt je ook zodanig goed in je vel voelen zitten dat je neerkijkt op anderen, ook dat is wat gebeurt. Je vindt anderen bijvoorbeeld sukkels die geen eigen huis hebben en als je daar nu net gevoelig voor bent, je eigenlijk wel verder goed voelt zoals je bent en leeft, dan kan het alsnog dat er een programmaatje afgedraaid wordt. Dat programmaatje is wat we vanaf onze geboorte gratis en voor niks hebben meegekregen en bij wie wordt dat bandje niet zo af en toe geactiveerd? En als je er last van hebt, als dit riedeltje van vele programmaatjes niet jouw riedeltjes meer zijn, dan kun je dit programma ook weer loskoppelen in alle laagjes. Hoe minder programmaatjes je afdraait, hoe vrijer je wordt in je hoofd! Want op die plek wordt het programma aan- en uitgezet, maar zo eenvoudig werkt het niet natuurlijk niet. We hebben geen aan- en uitzetknop. Gelukkig zijn we (nog) geen robot.
Het kan anders. En dat besef te weten dat het anders kan, is al een hele grote stap naar heel-Zijns-ervaringen.
Wat is de ervaring van een heel zelf? Welnu, om te beginnen fungeren onze gedachten als buffers in plaats van knuppels wanneer het leven ons een pijnlijke wending geeft. Tot op vandaag fungeerden die misschien als ‘knuppels’, maar jij kan nu die knuppels veranderen tot buffers.
Als we een slechte dag hebben, een klap krijgen of uitgeput wakker worden, creëren we gewoonlijk een kussen om tegenaan te leunen dat zachter wordt en ondersteunt in plaats van een gekartelde muur die ontmoedigend en kritisch is.
Bijvoorbeeld: ‘Ik had die situatie beter kunnen aanpakken, maar over het algemeen word ik gerespecteerd. Ik vind het niet leuk hoe ik reageerde. Maar kijk, ik zal de volgende keer op mijn reactie op die kwestie letten.’
Bijvoorbeeld: ‘Ik zou jaloers kunnen worden op Sandra’s nieuwe promotie, maar in plaats daarvan ben ik blij dat ik mijn goede vriend kan steunen.’
Nog een voorbeeld: ‘Ik heb mezelf eindelijk gewogen en hoewel ik ben aangekomen, definieert mijn gewicht mij niet.
En dan: ‘Ik ben een ijverig persoon en ben trots op mezelf, ook al heb ik dat project niet zo grondig gedaan.’
Probeer jezelf niet zwart-wit te zien – of ik ben goed, juist, zo slim en begeerlijk, of ik ben slecht, een afwijzing, ontoereikend, dom en dwaas, en iedereen weet het.
Luister eens hoe je tegen jezelf praat en als je je superieur, zelfvoldaan of veroordelend of super neerslachtig begint te voelen, weet je dat je niet-heel Bent. Luister eens naar de manier waarop je over anderen praat, luister eens naar wat je aan jezelf vertelt over anderen en hoe je jezelf telkens neigt te vergelijken en te meten.
Echt blij zijn met jezelf, met al je ervaringen, inclusief de soms heel grote uitdagingen, tegenslagen, successen én die vanuit jouw heel Zijn omarmen, zal de neiging om de splitsing in, verminderen tot je samenvalt met innerlijk heel Zijn. Je bent geheeld van het in stand gehouden ‘gespleten Zijn’ met de focus op vergelijken, meten, rivaliseren, concurreren, jaloezie al dan niet verborgen of gesublimeerd.
Praat vaker op een gemoedelijke manier tegen jezelf, met tolerantie en vriendelijkheid. Geef jezelf een pauze of een stevige duwtje. Let op je neiging om je zorgen te maken en te piekeren en je iets wat niet klopt in jouw gevoel te laten aanpraten en vooral overmatig piekeren, nadenken, twijfelen en jezelf gek maken met obsessieve gedachten van ‘zou kunnen’, ‘zouden’, ‘moeten’.
Temper de communicatie met jezelf en anderen. Laat je medelevende stem heersen en voel de rust en stilte van een kalmere geest die altijd met zachtheid tot je spreekt.
Als denken, voelen en handelen verbonden zijn met elkaar, dan wéét, voel en handel je elke dag wat meer afgestemd op ‘heel zijn’ met jezelf. 
Is dàt wat?