Dit komt heel vaak voor in therapie. Het zijn dus processen waar elke coach/therapeut rekening moet mee houden, omdat ze belangrijke gevolgen hebben voor het verloop van de therapie. Soms is er tijdens het contact sprake van overdracht: gevoelens die bestemd zijn voor een belangrijke ander worden gericht op de therapeut of coach. Een gedragspatroon uit het verleden wordt herhaald in het hier en nu. In een poging de relatie met de belangrijke ander te herstellen. Het gaat hierbij vaak om het projecteren van een ouderfiguur op de therapeut of coach en het op overeenkomstige wijze reageren. De cliënt reageert vanuit onbewuste drijfveren.
Bij coaching met hoogsensitieve cliënten zal eerder sprake zijn van overdracht, omdat hsp’ers gevoeliger zijn voor een persoon die hen veel aandacht en steun geeft. Ze kunnen zich heel erg aangetrokken voelen tot de coach/therapeut en zien hem/haar als de ‘ideale ouderfiguur’ of zelfs als geliefde.
De term overdracht komt uit de psychoanalyse. Het begrip werd ingevoerd door Freud, toen die ontdekte dat sommige cliënten hem als een strenge vader zagen als ze zelf door hun vader waren afgewezen, of verliefd op hem werden als ze in hem hun liefhebbende vader herkenden. In eerste instantie zag hij deze overdracht als een probleem bij de behandeling maar al snel leerde hij de term overdracht gebruiken in therapie en stimuleerde hij het verschijnsel zelfs. Door met zijn cliënten hun overdracht te analyseren, kwamen ze snel tot inzicht.
Als de coach/therapeut op de overdracht ingaat, is er sprake van tegenoverdracht. In dit geval bevestigt hij/zij de rol die aan hem wordt toegeschreven. Bijvoorbeeld: een vrouwelijke cliënt herkent in de coach haar vader en gaat hem ook zo benaderen. Dit is dus een geval van overdracht. De coach/therapeut op zijn/haar beurt behandelt de cliënte alsof ze zijn dochter is en gaat dus in de tegenoverdracht.
Het is dus heel belangrijk om zo’n situatie van overdracht en tegenoverdracht te herkennen. In de meeste gevallen zul je deze situatie willen voorkomen, omdat die verwarrend kan zijn voor de rolverdeling. Maar je kunt er ook voor kiezen om de overdracht juist wél te laten plaatsvinden om gevoelens los te maken en de cliënt zo snel tot inzicht te laten komen, wat het proces kan versnellen.
Die verantwoordelijkheid ligt in handen van de coach/therapeut, want die heeft in principe wel de kennis en de vaardigheden en inzichten om ook dieper en sneller te kunnen invoelen hoe deze mechanismes werken. En welke onbewuste lagen ook kunnen meespelen vanuit de behoefte om ‘nodig’ te zijn en daarin gevoed te worden, vanuit eigen niet-verwerkte pijnstukken.
Coaches/therapeuten doorlopen kortom ook hun eigen transformatieproces. Ken jezelf en durf dit ook onder ogen te zien, wat nog verborgen ligt in de schaduw.