Auteur: mieke

* Het jaar 2025 ontvouwt zich niet als een eenvoudig hoofdstuk, maar als de opening van een geheel nieuw deel in het grote kosmische verhaal. Een keerpunt aan de hemel, waar de tijd buigt en de trage planeten, die de evolutie van generaties sturen, hun terrein beginnen te verschuiven.

Het begon met Saturnus, die voor het eerst in bijna drie decennia in Ram stapte en een cyclus van actie, structuur en karmische verantwoording inluidde op het gebied van identiteit en instinct. Ook Neptunus is na meer dan 160 jaar voor het eerst in Ram aangekomen en heeft de ontbinding van Vissen vervangen door een nieuw, vurig idealisme, nog steeds ongedefinieerd maar vol potentieel. En laten we Pluto niet vergeten, die zich nu stevig in Waterman vestigt: een revolutionaire plaatsing die de kern van onze samenlevingen, technologieën en ideeën over macht de komende twee decennia zal hervormen.

En nu wacht er een nieuwe verschuiving: Uranus, de planeet van ontwrichting, uitvinding en ontwaking, bereidt zich voor om Tweelingen binnen te gaan, het teken van gedachten, taal, dualiteit en communicatie. Hiermee fluistert de hemel een nieuwe frequentie. De mentale ethergolven veranderen.

Op 7 juli 2025 maakt Uranus zijn eerste, tijdelijke intrede in Tweelingen, waar hij tot 8 november blijft, voordat hij voor de laatste keer retrograde terugkeert naar Stier. De officiële en langdurige overgang naar Tweelingen vindt plaats op 26 april 2026, wanneer Uranus zich voorwaarts beweegt en zich in het teken vestigt voor een reis van zes jaar: een periode die bestemd is om de manier waarop we denken, spreken, verbinden en innoveren te hervormen.

Deze huidige fase is dus nog geen revolutie, maar een voorbode van wat komen gaat. Het is een kosmische drempel, een eerste schuchtere stap naar een toekomst die vraagt ​​om heruitvinding, maar met één voet nog steeds verankerd in de lessen uit het verleden. We worden uitgenodigd om te voelen wat het betekent om Uranische energie, disruptief, elektriserend, visionair, door het luchtteken Tweelingen te dragen, een teken dat taal, denken, perceptie en dualiteit beheerst.

Abstract licht en schaduw op een muur, wat dualiteit en plotselinge verschuivingen suggereert, symbolisch voor Uranus in Tweelingen.

Deze eerste beweging is als een bliksemflits voordat de storm arriveert, niet destructief, maar verlichtend. Het vraagt ​​ons om anders te luisteren, mentale rigiditeit los te laten, een nieuw soort intelligentie te verwelkomen, een die niet lineair is, maar gelaagd, nieuwsgierig, snel en levendig. We worden ingewijd in een nieuw mentaal ritme, waar ideeën niet langer statisch kunnen zijn, waar communicatie een revolutie wordt en waar dualiteiten een nieuwe balans moeten vinden, of volledig herschreven moeten worden.

Als we het over Uranus hebben, hebben we het over de planeet van ontwrichting, ontwaking en plotseling inzicht. Uranus is de bliksemschicht die door een heldere hemel snijdt, het onverwachte idee dat alles doet schudden, de waarheid die niet langer genegeerd kan worden. Als heerser van Waterman resoneert Uranus diep met het element Lucht, waar energie vrij stroomt, waar ideeën zich vermenigvuldigen en waar gedachten aan vorm voorafgaan. Daarom voelt Uranus zich op zijn gemak in Tweelingen, een teken dat dezelfde taal spreekt: de taal van intellectuele evolutie, van aanpassingsvermogen, van veelzijdige intelligentie.

Tweelingen wordt geregeerd door Mercurius, de hemelse boodschapper, symbool van communicatie, taal en flexibel denken. Wanneer Uranus het domein van Mercurius betreedt, resulteert dit in een collectief mentaal ontwaken. Informatie versnelt. Woorden veranderen. Traditionele concepten worden in twijfel getrokken. Uranus in Tweelingen versnelt alles wat te maken heeft met denken, leren, media, technologie, taal, netwerken en verbindingen. Maar het gaat niet alleen om het verwerven van meer kennis; het gaat om het herschrijven van de code, het hacken van verouderde mentale systemen en het bedenken van nieuwe manieren om met de wereld om te gaan.

Deze kosmische uitlijning luidt een tijd in waarin we worden uitgenodigd om vaste waarheden los te laten, de werkelijkheid vanuit nieuwe perspectieven te bekijken en bereid te blijven om van gedachten te veranderen – niet vanuit instabiliteit, maar vanuit groei.

Deze overgang brengt niet alleen nieuwe ideeën, maar verstoort ook de systemen die we gebruiken om te communiceren, te leren en verbinding te maken. Dit is het begin van een informatierevolutie.

De komende acht jaar zullen we radicale veranderingen zien in de manieren waarop we…

° Spreken, schrijven en ideeën delen

° Leren en onderwijzen, met name in het kleuteronderwijs en informeel leren

° Informatie verzamelen en verspreiden (denk aan: sociale media, media, boeken, apps)

° Reizen en forenzen, met name met nieuwe technologieën

° Socialiseren en betrokken zijn bij onze gemeenschappen en netwerken

° De realiteit verwerken via onze hersenen en zenuwstelsel

** De schaduwkant

Uranus in Tweelingen schudt systemen niet alleen op, maar destabiliseert ze ook. Dit is een tijd van informatie-overload, chaos in het zenuwstelsel en onverwachte verstoringen van de structuren waarop we vertrouwen om te communiceren en onze wereld te begrijpen.

We kunnen te maken krijgen met…

° Schokkende gebeurtenissen met betrekking tot communicatiesystemen, mediaplatforms of informatienetwerken.

° Paniek in het openbaar vervoer en de technische infrastructuur.

° Misbruik van AI dat echt denken vervangt en mentale discipline uitholt.

° Toename van burn-outs, hersenmist, slapeloosheid en aandachtsproblemen.

° Een toename van gedecentraliseerde media – en ook van misinformatie en verwarring.

Dit is ook een tijd waarin de tools waarvan we afhankelijk zijn geworden mogelijk niet meer werken zoals ze vroeger deden. Dat kan verstoringen van sociale media, betaalplatforms, mediatoegang of digitale educatieve bronnen omvatten. Cyberaanvallen, elektromagnetische verstoringen en onverwachte storingen in wereldwijde communicatiesystemen liggen allemaal op de loer.

*** Historische echo’s: Uranus in Tweelingen door de tijd heen

De geschiedenis leert ons dat Uranus in Tweelingen niet alleen innovatie brengt, maar ook revolutie, ontwrichting en oorlog.

1774–1782: Dit was de tijd van de Amerikaanse Revolutie. De Verenigde Staten werden letterlijk geboren onder een transit van Uranus in Tweelingen en zijn nu op weg naar hun terugkeer.

1858–1866: In deze periode raakten de VS verwikkeld in de Amerikaanse Burgeroorlog. Deze transit betekende ook de introductie van de eerste trans-Atlantische telegraafkabel, waardoor voor het eerst directe communicatie tussen landen mogelijk werd. Dit was ook de tijd van de Carrington-gebeurtenis van 1859, toen een krachtige zonnevlam en een coronale massa-ejectie van de zon leidden tot wijdverspreide verstoring van telegraafsystemen.

1941–1948: Dit was met name de tijd van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. In deze periode zagen we ook de eerste programmeerbare elektronische computer en de eerste tv-reclame – grote veranderingen in de manier waarop informatie werd verwerkt, gedeeld en geconsumeerd.

In alle gevallen brak Uranus in Tweelingen iets open. Hij verstoorde de oude orde en introduceerde technologieën en ideeën die de manier waarop de maatschappij communiceert voorgoed veranderden.

!!! Belangrijke data om te weten !!!

1. 7 juli 2025: Uranus gaat voor het eerst Tweelingen binnen

2. 7 november 2025: Uranus gaat retrograde terug naar Stier

3. 26 april 2026: Uranus keert voor de lange termijn terug naar Tweelingen

4. 22 mei 2033: Uranus verlaat Tweelingen en gaat Kreeft binnen

Vooral tussen 2025 en 2028 kunnen we explosieve technologische ontwikkelingen, grote geopolitieke verschuivingen en een versnelling van zowel innovatie als instabiliteit verwachten.

**** Hoe je met deze energie kunt werken

° Schrijf je inzichten en intuïtieve downloads in een dagboek – ze zullen snel en vaak komen.

° Blijf flexibel in je overtuigingen, gedachten en dagelijkse routines.

° Laat je zenuwstelsel je leiden – rust en regulatie zijn essentieel.

° Ontdek nieuwe technologieën, maar blijf kritisch over hoe ze je beïnvloeden.

° Houd je niet vast aan oude paradigma’s of mentale patronen.

° Voorkom alles tegelijk te willen doen en te leren.

° Ga er niet van uit dat de veranderingen tijdelijk zijn – dit is een volledige reset.

° Slotgedachten: De mentale revolutie komt er niet aan – hij is er al

Dit gaat niet alleen over AI, sociale media of de nieuwste communicatie-app. Uranus in Tweelingen is hier om te beroeren. Om iets onrustigs in je geest teweeg te brengen. Om de manier waarop je denkt, spreekt, schrijft, leert – en de manier waarop je verbinding maakt met de wereld om je heen – open te breken.

En als je de oproep niet beantwoordt? Het universum zal voor je antwoorden. Deze transitie zal van buitenaf verstoring teweegbrengen als je weigert van binnenuit te veranderen. De systemen, platforms en patronen waarop je hebt vertrouwd, veranderen – snel. En hoe langer je vasthoudt aan wat vertrouwd is, hoe schokkender de veranderingen zullen aanvoelen.

Communicatie staat op het punt vreemd te worden. Het mediacircus staat op het punt nog vreemder te worden. En technologie? Die evolueert verder dan de meesten van ons zich momenteel kunnen voorstellen.

Maar dit is geen waarschuwing – het is een uitnodiging.

Dit is je kans om de cyclus te doorbreken voordat hij jou breekt. Om te stoppen met reageren en te beginnen met jezelf opnieuw uit te vinden.

Om duidelijk te krijgen wat je gelooft, hoe je communiceert en waarom je stem ertoe doet – voordat de media, de machines of de waanzin het overstemmen.

Want de waarheid is dat dit een mentale revolutie is.

En je kunt er niet alleen getuige van zijn – je kunt er ook vorm aan geven.

Dus pak een pen. Begin het gesprek. Heroverweeg je ideeën. Herschrijf je verhaal.

Want het volgende hoofdstuk wordt niet alleen daar geschreven – het wordt door jou geschreven.

Tegen 2033 leven we niet alleen in een nieuwe wereld van ideeën.

We zullen denken, spreken en verbinden op manieren waar we nog niet eens van gedroomd hebben.

En dat is precies waar dit moment voor gemaakt is.

Liefs Mieke

Als je niet ten volle een ja kunt zeggen tegen je neen, is het een ja zeggen tegen je ja vaak twijfelachtig.

Interessante bijdrage van Dr Maté Gabor, die het heeft over enerzijds gehechtheid en authenticiteit.

We hebben het heel vaak over hechting, veilige hechting ( waar veel lagen in aanwezig zijn). In enkele opleidingen met Dr Martin Appelo ben ik me verder gaan verdiepen over wat mensen onder hechting, veilige/onveilige hechting verstaan. Zijn inzichten gaan nog verder dan menig klinisch psycholoog laat zien. Deze thema’s werden ook wel aangeraakt in mijn opleiding klinische psychologie, echter heeft Appelo, wel bijgedragen tot een dieper inzicht.

Heel helder brengt Maté vier belangrijke vragen naar voor – die voor velen wel zal leven maar wellicht nog te weinig bij stilgestaan worden. We worden als unieke wezens met een aangeboren verlangen naar verbinding geboren, verbinding en hechting ( in het begin is de fysieke hechting een basisbehoefte). Tijdens het opgroeien leren we onze authenticiteit te onderdrukken, om te voldoen aan de toenemende behoefte aan hechting, gehechtheid. Belangrijk om te overleven.

De beide, gehechtheid én authenticiteit zijn allebei van vitaal belang, doch deze behoeften concurreren met elkaar bij een kind. Gehechtheid wint het over authenticiteit.

Er ontstaat gaandeweg een schuldgevoel.’ Als ik nee zeg, voel ik me schuldig’ was het allereerste boek dat ik onder ogen kreeg, alsof het op mijn lijf was geschreven. Voel je schuldig, want als je een ja zegt ( volmondig) op je neen, dan ben je een egoïst.

Het herstelproces omvat het stellen van 4 vragen:

1. Waar heb ik moeite met nee zeggen?

2. Wat is het verhaal dat ik mezelf vertel waarom ik geen nee zeg? ( ik heb nu geen energie hiervoor, ik ben er graag op een ander moment voor jou, zullen we dit afspreken?)

3. Is dat verhaal waar? ( is het waar dat je een egoïst bent omdat je aangeeft nu geen energie te hebben om iets leuk te ondernemen?)

4. Wat is de impact op mij als ik geen nee zeg? ( ik ben oprecht in wat ik voel op dit moment, ook al begrijp ik dat de ander zich ontgoocheld kan voelen. )

Er zijn gevolgen aan ‘nee’ zeggen, we kunnen vrienden en relaties verliezen, maar er zijn nog grotere gevolgen aan het onderdrukken van onszelf. ( de ander is boos, trekt zich terug en laat niets meer van zich horen, voelt zich in de steek gelaten, niet gezien ( oude trauma’s spelen op), je wilt de vriendschap niet kwijt en je verlegt je grenzen ( je houdt er geen fijn gevoel aan over) of je laat dit alles bezinken.

Gezonde grenzen vervagen omdat de behoefte aan hechting overheerst, de angst om iemand te verliezen, de angst om afgewezen te worden en alle angsten die jouw authenticiteit in de kiem hebben gesmoord.

Maté eindigt met een liedje gezongen door Elvis Presley. Heel toepasselijk…je legt je authentieke Kern in de handen van iedereen die je heel graag wil kneden en herkneden tot het beeld ( ideaal) die ze heel graag willen. In die zin blijf je kneedbaar als een baby, zoekend naar hechting en gehechtheid en ja, dan mag je je wel zorgen maken als dit aan de hand is.

Mensen die jouw oprechte neen accepteren, zullen waard-eren en ervaren dat je ja ook oprecht zal zijn.

Mensen die jouw oprechte neen niet accepteren, zullen je veroordelen, zullen je allerlei labels toedienen, en die mag je dan ook laten gaan.

Beetje kort door de bocht geschreven, maar zeker wel de essentie, de kern waar het om draait.

Juli brengt een golf van planetaire verschuivingen die ons aanzetten tot heroverweging, herziening en heroriëntatie. Met meerdere retrogrades, een Volle Maan in Steenbok en een Nieuwe Maan in Leeuw roept de kosmos op tot helderheid, emotionele aarding en creatieve moed. Dit is geen maand om blindelings vooruit te snellen – het gaat om het verfijnen van intenties, het hervinden van de waarheden van het hart en het vinden van structuur in chaos. Een overzicht voor deze maand:

4 juli – Venus in Tweelingen

Venus betreedt het nieuwsgierige en cerebrale Tweelingen, wat sociale vonken, gevatte grapjes en flirterige energie activeert. Relaties zijn gebaat bij open communicatie, speelse verkenning en mentale stimulatie. Verspil geen aandacht aan oppervlakkige zaken, wat verder geen betekenis heeft voor jou.

4 juli – Neptunus Retrograde in Ram

Neptunus retrograde door het vurige teken van Ram, kunnen illusies die verband houden met identiteit, leiderschap en persoonlijke doelen laten zien/ervaren. Deze retrograde dwingt ons om te confronteren waar we onszelf voor de gek hebben gehouden over onze onafhankelijkheid of valse dromen hebben nagejaagd. Tijd om tot rust te komen en naar je innerlijke kompas te luisteren.

7 juli – Uranus in Tweelingen

Uranus schudt de mentale wereld wakker wanneer hij Tweelingen binnengaat en brengt innovatie, ontwrichting en doorbraken in hoe we denken, leren en communiceren. Verwacht plotselinge ideeën, technologische veranderingen of radicale veranderingen in overtuigingen. Blijf flexibel terwijl de geest opnieuw wordt bedraad voor de toekomst.

10 juli – Volle Maan in Steenbok

Deze krachtige Volle Maan in Steenbok werpt een licht op discipline, verantwoordelijkheid en langetermijndoelen. Het is een hoogtepunt voor alles wat je hebt opgebouwd in je carrière of structuur in je leven. Emoties kunnen hoog oplopen rond thema’s als prestatie versus emotionele verwaarlozing. Laat rigide verwachtingen los en vind nieuwe vormen van geaarde kracht.

13 juli – Saturnus Retrograde in Ram

Saturnus’ retrograde in Ram dwingt je om te herzien hoe jij autoriteit uitoefent, initiatief neemt en met conflicten omgaat. Oude patronen van agressie, vermijding of onvolwassenheid kunnen naar boven komen om getransformeerd te worden. Het is een karmische schoonmaakbeurt, tijd om je discipline en veerkracht te verfijnen zonder bruggen te verbranden.

18 juli – Mercurius Retrograde in Leeuw

Wanneer Mercurius retrograde begint in het vurige Leeuw, krijgt communicatie een theatrale wending. Verwacht dat oude passies, onopgeloste drama’s of creatieve blokkades weer de kop opsteken. Deze retrograde benadrukt waar trots of ego de helderheid kan vertroebelen. Het is een kans om te reflecteren op hoe je je waarheid uitdrukt – gaat het om presteren, jezelf willen bewijzen of maak je oprecht contact? Ben je in staat om op een emotioneel volwassen manier de ander te erkennen, ben je iemand die een slag onder de gordel toedient, ruis schept in hoe je communiceert, dubbele boodschappen uitzendt….? Herzie creatieve projecten en oude liefdes, maar vermijd impulsieve verklaringen. De geest heeft een pauze nodig om zich af te stemmen op de integriteit van het hart.

22 juli – Het Leeuwseizoen begint

De zon brandt in Leeuw en nodigt ons uit om vreugde, creativiteit en zelfexpressie terug te vinden. Na weken van retrograde herwerken, roept het Leeuw-seizoen je op om te stralen met authenticiteit en moed. Uit jezelf moedig, maar zorg ervoor dat de schijnwerpers je emotionele wonden niet bedekken.

24 juli – Nieuwe Maan in Leeuw

Een krachtige Nieuwe Maan om zaadjes van straling en persoonlijke waarheid te planten. Dit is een oproep om je innerlijke kind te omarmen, je passie weer aan te wakkeren en intenties te zetten die aansluiten bij het vuur van je hart. Een geweldige tijd voor rituelen gericht op eigenwaarde, creativiteit en een moedig begin.

30 juli – Cheiron Retrograde

Wonden rond onafhankelijkheid, afwijzing en identiteit komen weer naar boven nu Cheiron retrograde wordt. Heling wordt innerlijk, reflectief en dieper dan woorden. Dit is een tijd om met compassie voor je eigen verhaal te zorgen, vooral op gebieden waar je het gevoel hebt dat je niet genoeg bent.

30 juli – Venus in Kreeft

Venus verzacht wanneer ze overgaat op het koesteren van Kreeft, waarbij liefde en geldzaken verschuiven naar emotionele veiligheid en oprechte connecties. Het verlangen naar comfort, thuis en oprechte intimiteit neemt toe. Het is tijd om een ​​nestje te bouwen, te koesteren en je liefde te tonen door middel van zorg, niet door middel van prestaties.

Heb een fijne inspirerende maand

1. Het temperament voorbij het etiket

In onze dagelijkse omgang met kinderen en volwassenen worden temperamenten vaak gezien als vaste karaktereigenschappen: “Zij is nu eenmaal druk,” “Hij is een stille denker,” ‘Wat is dat kind opvliegend”, ” Zij is zo sloom en passief”, ‘Zij/hij is zo’n dromer, zwever fantast.”

Binnen de antroposofie wordt het temperament gezien als een ontwikkelingsmogelijkheid. Het overheersende temperament is een spiegel voor zelfkennis — en een uitnodiging om de kwaliteiten van de andere temperamenten bewust te cultiveren.

Misvattingen bij volwassenen die we veelvuldig horen: “Zo ben ik nu eenmaal” ( het is te pakken of te laten, want IK verander niet.) of over medemensen ” Die man, die vrouw, dat kind zal nooit veranderen.”

Het overheersende temperament is een spiegel voor zelfkennis — en een uitnodiging om de kwaliteiten van de andere temperamenten bewust te cultiveren.

Dergelijke uitspraken als hierboven lijken onschuldig, maar verhullen een diepere misvatting — namelijk dat temperament iets onveranderlijks zou zijn. In werkelijkheid is het temperament geen eindpunt, maar een uitnodiging tot groei.

Binnen de antroposofie wordt het temperament niet opgevat als een etiket, maar als een levende uitdrukking van de verhouding tussen lichaam, ziel en geest. Rudolf Steiner verbindt de vier temperamenten — sanguinisch, flegmatisch, cholerisch en melancholisch — met de vier wezensdelen van de mens. Zo ontstaat een mensbeeld waarin het temperament een dynamisch gegeven is, dat zich anders uitdrukt in de kindertijd dan in de volwassenheid.

Bij kinderen is het temperament vaak nog sterk verbonden met lichamelijke en zielsprocessen. Het vraagt om liefdevolle begeleiding, geen correctie. Bij volwassenen daarentegen biedt het temperament een spiegel voor zelfkennis en innerlijke ontwikkeling. De antroposofie nodigt uit om het temperament niet te onderdrukken, maar te transformeren — door oefening, bewustzijn en kunstzinnige werkvormen en zo wordt het temperament geen beperking, maar een poort naar het innerlijk wezen — een weg tot menswording in vrijheid.

2. De Vier Temperamenten in het licht van de Antroposofie

Een geesteswetenschappelijke blik op karakter, ontwikkeling en opvoeding

Zoals de mens antroposofisch gezien wordt als een vierledig wezen — bestaand uit fysiek lichaam, etherlichaam, astraallichaam en het Ik plaatst Steiner de vier temperamenten in menskunde, niet als louter psychologische typologieën, maar als uitdrukking/expressie hoe deze wezensdelen zich tot elkaar verhouden; de temperamenten(leer) krijgt een geesteswetenschappelijke grondslag én een praktische toepassing in opvoeding, zelfontwikkeling en kunstzinnige therapie.

Steiner erkende de oorsprong van de temperamentenleer in het antieke denken (zoals bij Hippocrates), maar schonk er een nieuwe diepte aan. De vier temperamenten worden als volgt gekarakteriseerd:

1. Sanguinisch (lucht): levendig, beweeglijk, sociaal, snel afgeleid

2. Flegmatisch (water): kalm, ritmisch, terughoudend, genietend

3. Cholerisch (vuur): vurig, doelgericht, wilskrachtig, prikkelbaar

4. Melancholisch (aarde): gevoelig, ernstig, diepgravend, teruggetrokken

In de antroposofie ontstaan deze temperamenten uit de onderlinge verhouding van de vier wezensdelen:

Temperament Element Overheersend wezensdeel

1. Sanguinisch: Lucht Astraallichaam

2. Flegmatisch: Water Etherlichaam

3. Cholerisch: Vuur Ik-wezen

4. Melancholisch : Aarde Fysiek lichaam

In de Steinerpedagogie is het herkennen van het temperament een essentiële stap om het kind waarachtig te begrijpen. Niet als etiket, maar als brug naar de ziel. Elk temperament vraagt een andere benadering:

1.Het sanguinische kind leert via afwisseling, beeld en beweging.

2. Het flegmatische kind floreert met rust, herhaling en zorg.

3. Het cholerische kind heeft sterke impulsen nodig, en verantwoordelijkheid.

4.Het melancholische kind verlangt naar begrip en zingeving.

In Steineronderwijs worden soms kinderen met gelijkaardig temperament bij elkaar geplaatst, om via spiegeling zelfregulatie te bevorderen.

Voor volwassenen is het temperament geen vaststaand gegeven, maar een mogelijkheid tot ontwikkeling. Door het overheersende temperament te herkennen, kunnen we innerlijk evenwicht nastreven. Steiner moedigde oefening en zelfscholing aan om de eigenschappen van andere temperamenten bewust te ontwikkelen, bijvoorbeeld:

1. De sanguinicus oefent zich in concentratie en diepgang.

2. De melancholicus zoekt vreugde en lichtheid.

3. De cholericus streeft naar zelfbeheersing en luister.

4. De flegmaticus cultiveert initiatief en aandacht.

Zo wordt het temperament een weg tot zelfkennis en morele groei.

In de kunstzinnige therapie wordt intensief gewerkt met het temperament, via vormtekenen, schilderen, euritmie of muziek:

Temperament Kunstzinnige elementen

1. Sanguinisch: snelle penseelstreken, lichte kleuren, levendige ritmes

2. Flegmatisch: ronde vormen, zachte pasteltinten, kabbelende melodieën

3. Cholerisch: krachtige lijnen, vurige kleuren, percussieve bewegingen

4. Melancholisch: diepe tonen, langzame beweging, donkere kleurgradaties

Op deze manier wordt het temperament niet “veranderd”, maar in balans gebracht door resonantie en tegenkracht.

3. Hoe vertaald zich dit in het onderwijs, leraar tot leerling

Rudolf Steiner gaf in zijn pedagogische voordrachten meerdere levendige voorbeelden van hoe temperamenten zich uitdrukken bij kinderen én hoe leerkrachten daar bewust op kunnen inspelen. Eén bekend voorbeeld komt uit zijn voordrachten voor Engelse leerkrachten, waarin hij beschrijft hoe het groeperen van kinderen op temperament verrassend opvoedend kan werken:

Voorbeeld: de cholerische kinderen in één hoek van de klas Steiner stelde voor om kinderen met een cholerisch temperament — vurig, impulsief, wilskrachtig — bij elkaar te zetten in één hoek van de klas. Op het eerste gezicht lijkt dat vragen om chaos, maar het tegendeel gebeurde. “Deze ‘wilden’ voeden nu zichzelf op tot enige bezonnenheid,” zei Steiner. “Want iedere vechtjas weet dat zijn buurman, die hij een stomp verkoopt, hem onmiddellijk een stomp terug zal geven.” Door deze spiegeling leren de kinderen hun eigen gedrag herkennen en reguleren. Ze worden zich bewust van hun kracht, maar ook van de gevolgen ervan.

Een ander voorbeeld betreft flegmatische kinderen. Als zij samen in een groepje zitten, ontstaat er een soort loomheid. Maar juist die traagheid wordt op den duur voor henzelf vervelend. Ze beginnen elkaar aan te sporen, uit hun comfortzone te halen. Zo ontstaat innerlijke beweging vanuit de groep zelf, niet door externe druk.

Steiner benadrukte dat de leerkracht zelf ook temperamentvol is — en dat het belangrijk is om bewust te worden van het eigen temperament. Een cholerische leerkracht kan bijvoorbeeld te snel reageren op een melancholisch kind, terwijl een flegmatische leerkracht moeite kan hebben met het tempo van een sanguinisch kind. Door deze bewustwording ontstaat pedagogische kunst: het vermogen om elke ziel op haar eigen toonhoogte te benaderen.

Rudolf Steiner benadrukte dat een opvoeder of leerkracht niet alleen het temperament van het kind moet leren kennen, maar ook zijn of haar eigen temperament bewust moet doorgronden. Want pas als je jezelf kent, kun je de ander werkelijk begeleiden.

4. Zelfkennis als pedagogisch fundament

Steiner zei dat een opvoeder in staat moet zijn om innerlijk te bewegen tussen de temperamenten. Dat betekent niet dat je je eigen aard moet onderdrukken, maar dat je leert om bewust andere temperamenten op te roepen wanneer de situatie daarom vraagt.

Een cholerische leerkracht (vurig, doelgericht) moet leren luisteren, geduld oefenen en niet te snel reageren — vooral bij melancholische of flegmatische kinderen.

Een flegmatische leerkracht (gelijkmatig, rustig) mag leren om meer initiatief te nemen en levendigheid te brengen bij sanguinische kinderen.

Een melancholische leerkracht (ernstig, gevoelig) kan oefenen in lichtheid en humor, om het contact met luchtige kinderen niet te verliezen.

Een sanguinische leerkracht (beweeglijk, sociaal) mag leren om dieper door te dringen en niet te blijven hangen in oppervlakkige afwisseling.

Steiner zei hierover:

“Voor een opvoeder is het zeer belangrijk om door eigen besluit sanguinisch te kunnen worden.”

5. Pedagogische kunst: innerlijke beweeglijkheid

In zijn voordrachten voor leerkrachten moedigde Steiner aan om het eigen temperament niet als norm op te leggen aan de klas. Integendeel: de ware pedagogische kunst ligt in het meebewegen met het kind, zonder jezelf te verliezen. Dat vraagt oefening, zelfreflectie en soms ook humor over je eigen neigingen.

Hij gaf zelfs aan dat het goed is als een leerkracht bewust een ander temperament leert oproepen dan het eigen dominante. Zo ontstaat er ruimte voor ware ontmoeting — en voor groei aan beide kanten.

De temperamentenleer binnen de antroposofie biedt geen rigide typologie, maar een levende menskunde die uitnodigt tot begrip, ontwikkeling en medemenselijkheid. Ieder temperament draagt een wijsheid in zich — een roep van het innerlijk om in de juiste bedding tot bloei te komen. Of zoals Steiner zelf zei:

“De ziel spreekt in het temperament. Wie leert luisteren, leert begeleiden.”

In een wereld waarin prestaties, toetsen en meetbare resultaten vaak de toon zetten, biedt het Steineronderwijs een ander uitgangspunt: de mens als geheel. Waar het gewone onderwijs zich doorgaans richt op het overdragen van kennis en het voorbereiden op examens of de arbeidsmarkt, vertrekt het Steineronderwijs vanuit een diepere vraag: Wat heeft dit kind op dit moment nodig om mens te worden?

* Regulier onderwijs: kennis als doel

° Cognitieve ontwikkeling en leerresultaten

° Uniforme leerplannen en eindtermen

° Efficiëntie, toetsing en voorbereiding op de arbeidsmarkt

° Kennisoverdracht als centrale pijler

Hoewel er zeker aandacht is voor zorg en differentiatie, blijft het accent meestal liggen op wat het kind moet kennen en kunnen.

* Steineronderwijs: ziet het kind als een wordend wezen, met een eigen ritme, innerlijke beleving en ontwikkelingsweg. De kracht van het Steineronderwijs ligt in:

° Ontwikkelingsgericht leren: de leerstof sluit aan bij de leeftijdsfase van het kind (bijv. sprookjes in de kleuterleeftijd, mythologie rond 10 jaar, biografie in de puberteit).

° Kunstzinnige en ervaringsgerichte aanpak: tekenen, schilderen, muziek, toneel en handvaardigheid zijn volwaardige leerlijnen.

° Aandacht voor ziel en geest: niet alleen het hoofd, maar ook hart en handen worden aangesproken.

° Relatiepedagogie: de leerkracht begeleidt de klas vaak meerdere jaren, waardoor een diepe vertrouwensband ontstaat.

° Vrijheid in verbondenheid: het doel is niet gehoorzaamheid, maar innerlijke oriëntatie en moreel kompas.

Waar het gewone onderwijs vaak vraagt: Wat moet dit kind leren?, vraagt het Steineronderwijs: Wie is dit kind — en wat wil er in hem of haar tot bloei komen?

Het is geen beter of slechter, maar een ander vertrekpunt. Een onderwijs dat niet alleen kennis overdraagt, maar ook zielskwaliteiten wekt. Dat niet alleen voorbereidt op een beroep, maar op het leven zelf.

Of zoals Steiner het zelf zei:

“Opvoeding is zelfopvoeding. En de opvoeder is in wezen de begeleider van dit proces.”

6. Tot slot een prachtige anekdote ( 1 van de vele) uit het leven van Steiner:

Tijdens de beginjaren van de eerste Waldorfschool in Stuttgart liep Steiner op een ochtend langs de banken van een eerste klas. Hij keek over de schouders van de kinderen terwijl ze hun eerste schrijfbewegingen oefenden. Eén jongen zat wat schuin, zijn tong tussen de lippen, en zijn lijnen kronkelden als een rivier in de lente.

Een andere leerkracht fluisterde: “Hij schrijft zo slordig, Herr Doktor. Misschien moet hij het opnieuw doen.”

Steiner boog zich naar het kind, keek even zwijgend naar het blad, en zei toen zacht: “Je hand zoekt nog naar de juiste weg, maar ik zie dat je hart al weet waar het naartoe wil.”

Hij glimlachte, legde zijn hand even op de schouder van de jongen, en liep verder. De jongen keek op, rechtte zijn rug, en begon opnieuw — met een nieuwe rust in zijn beweging.

Deze kleine scène toont hoe Steiner niet corrigeerde vanuit oordeel, maar aanmoedigde vanuit vertrouwen. Hij zag niet alleen het schrift, maar het kind daarachter. En dat is misschien wel de kern van zijn leraarschap: zien met het hart, spreken tot de ziel.

https://rsarchive.org/Lectures/GA293

Het woord karma leeft in vele spirituele stromingen, maar de betekenis ervan verschilt sterk naargelang de bron. Zowel de New Age-beweging als Rudolf Steiner spreken over karma en reïncarnatie, maar hun uitgangspunten, doelen en methodes zijn wezenlijk verschillend.

In de New Age-benadering wordt karma vaak gezien als een persoonlijk zielsplan: vóór de geboorte kiest de ziel bepaalde lessen, relaties of uitdagingen om spiritueel te groeien. Karma is dan geen “schuld” of “straf”, maar een leerweg die gericht is op heling, bewustwording en zelfliefde.

Deze visie is vaak ervaringsgericht en legt de nadruk op persoonlijke groei en emotionele verwerking.

Rudolf Steiner beschrijft karma als een objectieve geestelijke wet, die samenhangt met de ontwikkeling van het Ik over meerdere incarnaties. Karma is geen willekeurige zielskeuze, maar een resultaat van morele oorzaken en geestelijke samenwerking met hogere wezens (zoals engelen en aartsengelen).

Steiner benadrukt dat karma pas werkelijk begrepen kan worden via bovenzintuiglijke kennis — niet louter via gevoel of intuïtie, maar door een innerlijk getraind waarnemen van het etherische en astrale lichaam.

Beide visies willen de mens helpen groeien, maar de visie van vraagt een diepere scholing van het bewustzijn en een objectieve kijk op het geestelijk lot, terwijl de New Age-benadering vaak emotioneel en ervaringsgericht is.

***********************************************************************

In deze lezing, die je via de link in het NL kunt inlezen, zegt Steiner dat we het ware wezen van karma niet kunnen begrijpen via gewone, lineaire causaliteit, zoals oorzaak en gevolg in de natuurwetenschappen. In plaats daarvan stelt hij dat karmische verbanden spirituele wetten volgen, die zich uitstrekken over meerdere levens en pas zichtbaar worden wanneer we het menselijk wezen waarnemen vanuit bovenzintuiglijke kennis: via Imaginatie, Inspiratie en Intuïtie — de drie trappen van bewustzijn in de geesteswetenschap.

Wat zich achter het gewone bewustzijn afspeelt, noemt Steiner een “verborgen kosmos in de mens zelf” — een sfeer waarin hogere wezens (zoals de Engelhiërarchieën) werkzaam zijn aan ons lot, aan ons karma. Pas als we deze innerlijke sfeer leren herkennen, kunnen we karmische verbindingen begrijpen als een samenspel tussen ons eigen Ik en hogere kosmische intelligenties.

Volgens Rudolf Steiner ontstaan karmische verbindingen doordat de mens niet slechts één leven leidt, maar een reeks van levens doormaakt op aarde. In elk leven ontmoeten we mensen, maken we keuzes, ervaren we vreugde en pijn — en al deze ervaringen werken door in volgende incarnaties. Karma is dus geen strafsysteem, maar een spirituele wet van evenwicht en ontwikkeling.

Maar om deze verbindingen te begrijpen, zegt Steiner, moeten we dieper kijken dan het gewone bewustzijn. Achter onze dagelijkse gedachten en gevoelens leeft een innerlijke wereld waarin hogere geestelijke wezens werkzaam zijn — zoals engelen, aartsengelen en andere hiërarchieën. Zij helpen mee aan het weven van ons lot.

Via geestelijke scholing — door Imaginatie, Inspiratie en Intuïtie — kan de mens leren zien hoe zijn levens verbonden zijn met die van anderen, en hoe gebeurtenissen uit het verleden zinvol doorwerken in het heden. Zo kan iemand die in een vorig leven een diepe band had met een ander, in dit leven opnieuw met die ziel verbonden zijn — als ouder, kind, leraar, vriend of zelfs tegenstander.

Steiner benadrukt dat ware vrijheid pas ontstaat wanneer we ons karma bewust leren dragen. Niet als iets dat ons overkomt, maar als een uitnodiging tot innerlijke groei. Door met eerbied te kijken naar onze levensloop en die van anderen, leren we de goddelijke wijsheid herkennen die in elke ontmoeting verborgen ligt.

Rudolf Steiner verbindt het begrijpen van karmische verbindingen rechtstreeks met het etherische lichaam, vooral in het stadium van Imaginatieve kennis.

In zijn lezing van 30 mei 1924 (GA236, Voordracht XIII) legt hij uit dat wanneer de mens zich oefent in verbeeldende cognitie (Imaginatie), hij zich losmaakt van de zintuiglijke indrukken en het intellect, en dan volledig leeft in het etherische lichaam. In die toestand ontvouwt zich een soort levenspanorama — een tableau van het huidige aardse leven — dat verder reikt dan het gewone geheugen.

“In de activiteit van verbeeldende kennis is de mens onafhankelijk van zijn zintuiglijke indrukken, en ook van zijn intellectuele kennis. Hij leeft volledig in het etherische lichaam en het geheugentableau ligt voor hem uitgespreid.”

Dit etherische lichaam is dus de drager van het levensgeheugen, waarin niet alleen herinneringen, maar ook karmische sporen zijn ingebed. Door zich bewust te worden van dit etherlichaam, kan de mens beginnen te zien hoe zijn lot zich weeft — niet als een reeks toevallige gebeurtenissen, maar als een innerlijk samenhangend patroon dat zich over meerdere levens uitstrekt.

Steiner benadrukt dat het etherische lichaam niet zomaar een energetisch omhulsel is, maar een levend geheugenorgaan, waarin de geestelijke wereld haar afdrukken achterlaat. Pas wanneer we leren waarnemen vanuit dit lichaam — los van het fysieke — kunnen we de diepere karmische verbanden beginnen te begrijpen.

Volgens Rudolf Steiner bestaat de mens uit vier wezensdelen:

* Fysiek lichaam — ons stoffelijk omhulsel, zichtbaar en tastbaar.

* Etherisch lichaam — drager van leven en herinnering, het ‘levenslichaam’.

* Astrale lichaam — zetel van gevoelens, impulsen, dromen.

*Ik — het eigenlijke geestelijk kernwezen dat zich ontwikkelt door incarnaties.

Wanneer de mens zich oefent in imaginatieve kennis, bevrijdt hij zich van zijn zintuiglijke waarneming en leeft hij — bewust — in zijn etherische lichaam. Daar ontvouwt zich een geheugentableau van het leven, inclusief gebeurtenissen die het gewone geheugen niet kan omvatten. In dat etherlichaam zijn karmische sporen zichtbaar: tekens van vorige levens, innerlijke besluiten, zielsverbindingen.

Steiner leert dat:

* In het etherlichaam het geheugen leeft en dus ook de gevolgen van daden uit het verleden.

* In het astrale lichaam de invloeden van hogere wezens (zoals engelen) zichtbaar worden die meewerken aan ons lot.

* In de wil, diep in het Ik, werkt het karma dat nog ontplooid moet worden — toekomstige lotskeuzes.

Pas wanneer we bewust terugkeren in ons lichaam na een bovenzintuiglijke waarneming, ervaren we hoe het karma door wezens van de geestelijke hiërarchieën vorm krijgt. Ons leven blijkt dan niet zomaar toeval, maar deel van een groot weefsel van ziel, geest en kosmische wet.

Het hele artikel kunt u via deze link lezen ( vertaling ook in het NL)

College XIII – Deel 236. Karmische relaties II (1974) – Rudolf Steiner Archiefhttps://rsarchive.org/Lectures/GA236/English/RSP1974/19240530p01.html

In een wereld waar conflicten steeds luider klinken en de wapens sneller worden getrokken dan het woord, wordt één waarheid vaak vergeten: vrede begint niet bij dreiging, maar bij vertrouwen.

Bommen en granaten maken geen samenleving veiliger — ze maken haar oor-hart-ziel-verdovend stil. Niet uit respect voor alles wat leeft, maar uit angst, en voor leiders angst voor verlies van macht en controle over elkaar en de mensheid.

Ze laten diepe onherstelbare littekens achter op de aarde en in zielen, generaties lang. Ze dwingen mensen tot vluchten, verharding, en wantrouwen. Elke klap van geweld is een antwoord op de angst, maar geen oplossing voor de oorzaak.

Daarom moeten we willen investeren in verbinding — in onderwijssystemen die empathie leren, in zorg die heelt, in kunst die verbindt, en in gesprekken die bruggen bouwen tussen wat al veel te lang uiteenvalt. Vrede is geen zwaktebod. Het vraagt moed om niet toe te geven aan wraak of macht, maar te kiezen voor heling, luisteren, groei en begrip. In plaats van raketten kunnen we bruggen bouwen.

In plaats van granaten kunnen we gemeenschappen versterken. Elke euro die niet naar wapenontwikkeling gaat, kan een zaadje zijn voor taalonderwijs, schone lucht, psychosociale zorg, of een veilige plek waar mensen elkaar werkelijk ontmoeten. Dat is defensie van het menselijke hart.

Een vredevolle samenleving ontstaat niet vanzelf. Vrede is geen zwakte. Het is de moedigste keuze in een wereld die schreeuwt om wapens. Wie vrede kiest, kiest niet voor naïviteit, maar voor hoop met beide voeten in de realiteit. Vrede willen staat haaks op nog meer investeren in wapens.

Zacht, toegewijd actief bijdragen in eigen omgeving aan vrede begin met onszelf.

Investeer in vrede, niet omdat het gemakkelijk is, maar omdat het het enige is dat toekomst heeft. Geen bom heeft ooit liefde gekweekt. Maar een handreiking, een dialoog van hart tot hart, een daad van spontaan aangeboden zorg? Die kan de loop van de geschiedenis veranderen. het betaalt zich terug in generaties die opgroeien zonder sirenes, zonder het instinct om zich te verstoppen bij elk hard geluid. In mensen die elkaar durven aankijken, ook als ze van mening verschillen

Wat wij kunnen doen op microniveau:

* Luister naar de stem van de ander, zelfs als die ongemakkelijk is.

* Ondersteun initiatieven voor dialoog, herstelrecht, en vredeseducatie.

*Herken je eigen macht: als kiezer, ouder, leraar, vriend ….

*Kies voor zachte moed, telkens als je kunt kiezen tussen verdedigen of begrijpen.

Tot slot haal ik Steiner die de diep geestelijke dimensie van oorlog en vrede raakt

“De mens moet leren vrede te sluiten met de geestelijke wereld, als hij vrede op aarde wil brengen.”

Deze gedachte weerspiegelt Steiners visie dat ware vrede niet alleen een uiterlijke toestand is, maar voortkomt uit een innerlijke harmonie — tussen denken, voelen en willen, én tussen mens en kosmos. Oorlog ontstaat volgens hem wanneer de mens zich vervreemdt van zijn geestelijke oorsprong.

Mocht dit al eens kunnen inwerken en doorwerken op diegenen die zich als ‘leiders’ opstellen…ondertussen blijven we de lichtzaadjes met overvloed zaaien op eigen bodem, en als ieder mens in elk gezin dat doet, dan kan het niet anders dat al die lichtzaadjes worden tot één groot Licht. Daar kunnen geen bommen, geen granaten, geen machines tegenop. Uiteindelijk zullen hoe dan ook de oude systemen gebaseerd op alles wat niet in het Licht gedragen wordt, zichzelf oplossen.

Een woord dat ik in mijn studie filosofie in het hoofdstuk ‘ De mens als politiek wezen’ met aandacht inlees. Interessant om stil te staan bij het begrip ‘macht’, die in verschillende geledingen te onderscheiden is.

‘De mens vertoont de neiging ‘machtsdronken’ te worden, met ontaarding in terreur als het ultieme gevolg. Friedrich Nietzsche beschrijft het met beeldende woorden: ‘Niet de nooddruft, niet de begeerte, neen, de liefde voor macht is de demon van de mensen. Al geeft met hen alles, gezondheid, voedsel, woning, ontspanning- ze zijn en blijven ongelukkig: de demon houdt de wacht en wil bevredigd worden. En neemt men alles af en bevredigd men de demon, dan zijn ze bijna gelukkig, zoals mensen en demonen dat nu eenmaal kunnen zijn.’ Machtsdronkenheid – wanneer de wil tot macht zichzelf verliest.

Machtsdronkenheid is een toestand waarin de mens niet langer macht uitoefent met bewustzijn, maar door macht wordt bezeten. Het is geen daad van kracht, maar een verlies van maat. De machtsdronken mens verliest het vermogen tot empathie, nuance en zelfreflectie — hij ziet de ander niet meer als mens, maar als middel of obstakel.

In de geschiedenis herkennen we deze roes in tirannie, onderdrukking, oorlogszucht en ideologische verblinding. Maar ook in het alledaagse: in hiërarchieën waar controle belangrijker wordt dan zorg, in relaties waar dominantie liefde vervangt, in systemen waar succes wordt verward met superioriteit.

Nietzsche’s visie: de wil tot macht

Friedrich Nietzsche (1844–1900) zag de wil tot macht (der Wille zur Macht) als een fundamentele drijfveer van het leven. Niet als een verlangen naar politieke of brute macht, maar als een innerlijke kracht tot zelfverwerkelijking, groei en schepping. Alles wat leeft, zo stelde hij, wil zich uitdrukken, overwinnen, vormgeven — niet per se de ander overheersen, maar zichzelf overstijgen.

“Elke kracht wil zich als kracht uitdrukken,” schreef Nietzsche, “en andere krachten aan zich onderwerpen — niet uit wreedheid, maar uit een drang tot expansie.”

Maar wanneer deze wil tot macht niet gepaard gaat met zelfkennis of waarden, kan ze ontsporen in ‘machtsdronkenheid.’

Dan wordt de mens niet een scheppende kracht, maar een vernietigende. Nietzsche waarschuwde voor dit gevaar in zijn kritiek op de “slavenmoraal” en de “kuddegeest”: wanneer mensen macht zoeken om hun leegte te maskeren, ontstaat destructie in plaats van creatie.

Macht als zelfoverwinning

Voor Nietzsche is ware macht niet het overheersen van anderen, maar het overwinnen van jezelf — je angsten, je kleinheid, je neiging tot wraak of slachtofferschap. De hoogste vorm van macht is volgens hem de kunst om te worden wie je bent, in vrijheid en verantwoordelijkheid.

Daarom is machtsdronkenheid geen teken van kracht, maar van innerlijke armoede. De mens die werkelijk sterk is, hoeft niet te schreeuwen, te onderdrukken of te vernederen. Hij schept, hij draagt, hij lacht — zoals Nietzsche’s Zarathoestra, die zegt: “Ik wil geen volgelingen, maar medescheppers.”

********************************************************************

De roes van macht — en de stille kracht daaronder

Er is een vreemde roes die zelden wordt herkend als gevaar. Ze ruikt niet naar alcohol en komt niet uit een fles, maar ze benevelt scherper dan wijn ooit zal doen. Het is de roes van macht. Niet de zuivere kracht van leiderschap of visie, maar die bedwelmende toestand waarin mensen hun positie verwarren met hun waarde. Een roes waarin iemand hogerop klimt — en het zicht naar beneden kwijtraakt.

Het moment waarop een mens niet langer iets wil betekenen, maar wil beheersen. Wanneer het eigen gelijk belangrijker wordt dan de waarheid, controle belangrijker dan verbinding, en status belangrijker dan dienstbaarheid. En daar wringt het. Want wie niet in verbinding staat met zijn innerlijke kompas, met kwetsbaarheid, met zelfkennis, loopt het risico dat die wil tot vormgeving ontspoort in verwoesting. Dan wordt macht een substituut voor liefde, controle een schild tegen angst.

Wat begint als het verlangen om iets te betekenen, eindigt dan in het ontkennen van de ander. En dat is het moment waarop de machtsroes zijn werk heeft gedaan: als we vergeten dat macht zonder mildheid geen kracht is, maar geweld in nette kleren.

Toch wijst Nietzsche ook de uitweg: mensen kunnen zichzelf herscheppen. Niet door de ander te onderdrukken, maar door zichzelf te overwinnen — door verantwoordelijkheid te nemen, door te scheppen vanuit vrijheid, door licht te brengen in hun eigen schaduw. Zijn Übermensch is geen dictator, maar een mens die geleerd heeft om te dansen met zijn innerlijke tegenstrijdigheden.

Machtsdronkenheid is dus geen teken van macht, maar van verlies van innerlijke oriëntatie. Echte kracht is stil, nederig, uitnodigend. Ze dwingt niets af, maar trekt aan door haar helderheid.

Misschien is dat wel de grootste daad van macht in deze tijd: niet wie het hardste roept, maar wie diep durft te luisteren. Niet wie overheerst, maar wie richting geeft zonder te eisen. De mens die anderen niet kleiner maakt, maar groter door zijn aanwezigheid. Geen slaaf van de roes — maar een meester in het mens-zijn.

De subtiele tekenen van machtsdronkenheid – in de wereld en in onszelf:

* Machtsdronkenheid is zelden luidruchtig in het begin. Ze sluipt binnen als een gevoel van zekerheid, een overtuiging dat jouw visie de juiste is, dat jouw positie vanzelfsprekend is. En voor we het weten, buigt ons handelen zich om — niet meer vanuit verbinding, maar vanuit beheersing. Niet meer om te leiden, maar om te overheersen.

Maar hoe herken je haar — niet alleen in leiders en systemen, maar ook in je eigen handelen?

In de wereld:

* Verheerlijking van leiderschap zonder tegenspraak: Wanneer machtigen omringd worden door ja-knikkers en kritiek wordt gezien als verraad.

* Besluitvorming zonder transparantie: Macht die zich onttrekt aan controle, die geen verantwoording meer aflegt.

* Taal van superioriteit: Wanneer groepen worden gedehumaniseerd, als “zwak”, “dom” of “last”.

* Systemen die onderdrukken in naam van orde: Denk aan wetten of structuren die ongelijkheid bestendigen onder het mom van veiligheid of efficiëntie.

In onszelf als een spiegel:

* De neiging om te controleren in plaats van te vertrouwen: wanneer we anderen sturen uit angst, niet uit zorg.

* Onvermogen om kritiek te ontvangen: als elke vorm van feedback als een aanval voelt.

* De drang om gelijk te hebben, in plaats van te begrijpen: wanneer het gesprek een strijd wordt, geen ontmoeting, geen openhartig en transparante dialoog.

* Verlies van empathie: als we de ander reduceren tot een rol, een obstakel, een “ander”.

***********************************************************************

Het mag duidelijk zijn dat:

Machtsdronkenheid de toestand is waarin macht ons niet meer draagt, maar bedwelmt. Het is de leider die geen tegenspraak verdraagt. De minnaar die controle verwart met liefde. De ouder die gehoorzaamheid eist waar vertrouwen nodig is. De werkgever die dreigt (negatieve macht) et cetera.

De lastigste vorm is die in onszelf. Want hoe vaak dragen we het masker van gelijk? Hoe vaak kiezen we controle boven kwetsbaarheid, manipulatie boven eerlijk gesprek, invloed boven gelijkwaardigheid? Steeds waar we ons beter wanen dan de ander — of erger: belangrijker — kijken we in de ogen van onze eigen machtsroes.

Friedrich Nietzsche waarschuwde al in de 19e eeuw voor deze blinde vlek. In zijn idee van de wil tot macht zag hij niet alleen het verlangen om te overheersen, maar een diepere levensimpuls: de drang om vorm te geven, te scheppen, te groeien. Maar wie zijn innerlijke kracht niet draagt met bewustzijn, loopt het risico dat deze wil ontspoort.

“Wie met monsters vecht, moet oppassen dat hij zelf geen monster wordt.”

Het zijn woorden als een kompas. Want macht, zegt Nietzsche, is pas zuiver als ze gepaard gaat met zelfoverwinning. Niet wie de ander beveelt is groot, maar wie zichzelf overwint — zijn schaduw kent en zijn waarheid draagt, zonder haar op te dringen.

De wereld toont ons dagelijks beelden van machtsdronkenheid: in politiek, in religie, in systemen die rangorde boven rechtvaardigheid stellen. Maar wie goed kijkt, ziet ook de kiemen van een ander soort kracht. Stil. Open. Wijs. De kracht van mensen die niet breken, maar buigen. Die niet heersen, maar dragen. Die niet roepen, maar luisteren.

Liefs Mieke

27 juni 2025

Koester je innerlijke heiligdom

Terwijl de Nieuwe Maan het tedere rijk van Kreeft siert, word je uitgenodigd om je te verdiepen in de diepten van je emotionele landschap. Deze maanfase is niet zomaar een hemelse gebeurtenis; het is een spiegel die je diepste verlangens en kwetsbaarheden weerspiegelt.

Stel je voor dat je aan de kust staat, waar de zachte golven het zand zacht raken – elke eb en vloed vertegenwoordigt de cycli van je hart. Laat je in deze tijd van introspectie leiden door de vloeiende wateren terwijl je onderzoekt wat je ziel werkelijk voedt.

Vraag jezelf af: welke verborgen waarheden liggen er onder de oppervlakte van je dagelijks leven? Grijp de kans om een ​​innerlijke toevlucht te creëren, waar je je gevoelens ruimte geeft, en zo een diepere verbinding met je diepere lagen kunt creëren.

Door de energie van deze Nieuwe Maan te benutten, kun je intenties zetten die resoneren met de koesterende geest van Kreeft. Het is een oproep om grenzen te stellen die je emotionele wereld beschermen en tegelijkertijd verbindingen te creëren die je opbeuren en inspireren.

Bewust reflecteren door vb een ritueel uit te voeren dat zowel loslaten als vernieuwing belichaamt: schrijf op wat je niet langer dient op een stukje papier en laat het wegdrijven in water.

Visualiseer je intenties als zaadjes die geplant zijn in de vruchtbare grond van je hart, wachtend om te bloeien. Onderneem in de dagen die volgen concrete stappen om een ​​ruimte in je leven te creëren die je waarden weerspiegelt, zodat je innerlijke licht je kan leiden.

Onthoud dat helderheid niet simpelweg de afwezigheid van verwarring is; het is de moedige keuze om je waarheid te eren te midden van de chaos.

Liefs Mieke

© tekening Mieke

26 juni 2025

Terwijl Mercurius door het vurige rijk van Leeuw danst, word je opgeroepen om de stralende energie van zelfexpressie en creativiteit te benutten. Dit is niet zomaar een transit; het is een uitnodiging om je stem met durf en authenticiteit te omarmen. Stel je voor dat je in het middelpunt van de belangstelling staat, verlicht door een schijnwerper die je unieke verhaal aan de wereld onthult.

De uitdaging is om de last van andermans verwachtingen af ​​te schudden en je verhaal met een vurige intentie vorm te geven. In deze transformatieve fase is helderheid je bondgenoot; gebruik het om je verlangens en aspiraties vol vertrouwen te verwoorden, want nu is het tijd om de passies in jezelf aan te wakkeren en ze openlijk te delen.

In praktische zin spoort de invloed van Mercurius in Leeuw je aan om dynamische gesprekken aan te gaan en je gedachten openlijk te delen. Denk na over de manieren waarop je jezelf kunt uiten voorbij louter woorden – door middel van kunst, performance of zelfs persoonlijke stijl.

Denk na over het archetype van de leeuw, die moed en leiderschap belichaamt; Je hebt de kracht om de mensen om je heen te inspireren en te empoweren. Deze afstemming moedigt je aan om helder te communiceren, zodat je boodschap authentiek en doelgericht overkomt.

Omarm deze kans om je diep te verbinden met je innerlijke vuur en laat het je interacties en beslissingen sturen terwijl je een wereld creëert die je ware zelf weerspiegelt.

In mijn werk spreek ik regelmatig met cliënten die ‘last’ hebben van ‘hyperventilatie’ en allerlei paniek-gedachten van ‘ziek zijn’ maakt het plaatje groter.

Uiteraard stel ik geen medische diagnoses, ik ben onder meer gediplomeerd Mindfulnesstrainer-therapeut en ademcoach en kan op dit vlak adequate toepasbare tips in aanreiken. En wat een cliënt daar al dan niet meer doet, dat ligt evenmin in mijn handen. Het is menselijk te begrijpen dat, in het geval er geen vuiltje aan de lucht is, we gewoon op automatische piloot doorgaan. Het beoefenen van, al is het slechts één keer per dag, mindfulness, terugkeren naar bewust ademen, een korte body-scan toepassen, en dat eens 30 dagen volhouden, verandert op diverse manieren de kwaliteit van je leven. En dat geldt niet alleen voor volwassen, maar ook voor kinderen.

Op talrijke plaatsen in het basis onderwijs wordt Mindfulness trouwens geïntegreerd. Er worden ook bij onder meer Dr David Dewulf opleidingen aangeboden voor onder andere leerkrachten, opvoeders, hulpverleners ( onder meer) om met lagere schoolkinderen aan het werk te gaan, op een speelse manier uiteraard.

Ademen doen we automatisch, maar sta eens stil bij situaties waar je ervaart adem te halen ( adem te moeten halen, naar adem hapt et cetera).

Uiteraard vraagt dit ook een actieve inspanning. Je kunt daar heel veel over lezen, net zoals je een partituur zou kunnen lezen van een componist, maar nooit je vingers laat glijden over het instrument.

Het is oefenen, actief en bewust tijd voor nemen én doorzetten uiteraard. Maar de mens is wel eens wat ‘lui’ op dat vlak, want eenmaal de klacht van hyperventileren onder controle is, gaat men weer door op oude voet. Het gaat erom een actieve houding aan te nemen en die houding als een natuurlijke staat van Zijn te integreren.

Na zo’n gesprekken keer ik dan terug met hoe het gaat met het actief oefenen, soms is het antwoord ‘ ik heb geen tijd, ik weet het, ik zou daar tijd moeten voor maken, maar ik heb het zo druk met alles…’ Als ik dan hoor waar de druk zo allemaal vandaan komt, en welke druk de mens zichzelf aandoet om maar door te jakkeren, ja, het pakt me letterlijk op mijn adem.’

En nu over tot een kort stukje uitleg over de aanpak van hyperventilatie, wat uiteraard heel summier is maar wel voldoende om actief aan het werk te gaan.

23 juni 2023 ·

Gedeeld met: Iedereen

Hyperventilatie is geen ziekte

Ademhaling…een automatisch proces in ons lichaam dat in tijden van stress nog meer stress kan veroorzaken in de vorm van ‘ ademhalingsproblemen en/of – stoornissen ‘.

Deze komen op diverse manieren tot uiting nl hyperventilatie en bij sommige ziekten onder de vorm van astma.

In stress-situaties herkennen mensen het hyperventileren, dit is geen ziekte dan wel een nevenverschijnsel van te snel ademen; er wordt meer uit- dan ingeademd, er wordt meer koolstofdioxide uitgeademd waardoor de calciumhuishouding in de war geraakt.

Heel vervelend zijn de bijverschijnselen als tintelingen in handen, mond, je voelt je duizelig worden, en je raakt in ademnood.

Je zit in een vicieuze cirkel van angst en paniek, je hartslag versnelt met het gevolg dat je angst hebt om dood te gaan.

Herkenbaar?

Nog heel wat mensen denken dat hyperventileren een ziekte is, maar dat is het dus helemaal NIET.

Het is een gevolg van een verkeerde manier van ademhaling in stress ( lichamelijk en/of psychisch).

Wat kan jou helpen om anders met stress om te gaan, wetend dat je een kandidaat hyperventilatie bent?

Je kan je ademhalingsevenwicht herstellen wanneer je in gedachte de klank ‘ OM’ herhaalt en daarbij ( met je handen op je buik liggend) regelmatig in- en uitademen. Je kan ook de klank ‘ OM ‘ luidop zeggen.

Deze oefening voorkomt – als ze regelmatig wordt herhaald- ademhalingsproblemen – stoornissen.

Een 2de krachtige yoga – oefening die je dagelijks kan toepassen en heel heilzaam is voor je algemeen welzijnsgevoel en meer verbonden te zijn met voluit leven ( want ademen= leven)

• Ga gemakkelijk zitten op een rustige plaats, met een rechte ruggengraat en sluit je ogen.

• Sluit met je rechterduim je rechterneusgat en adem door je linkerneusgat langzaam en diep in.

• Houd je adem even in.

• Sluit met je middelvinger het linkerneusgat en open het rechterneusgat.

• Adem volledig uit door het rechterneusgat.

• Adem daarna door hetzelfde neusgat weer langzaam in.

• Sluit nu opnieuw je rechterneusgat met je rechterduim en adem door het geopende linkerneusgat uit.

• Adem daarna opnieuw door je linkerneusgat in en houd je linkerneusgat met je middelvinger dicht en adem via je rechterneusgat uit.

Deze oefening doe je rustig gedurende 5 minuutjes.

Je zal na korte tijd ( of vrijwel onmiddellijk) merken dat de levensenergie van je ademhaling weer zalig door je lichaam stroomt.

Adem is levensenergie en het evenwicht van de ademKRACHT, de PRANAYMA, is heel belangrijk.

We staan er niet echt bij stil maar door onze adem zijn we verbonden met de Schepping, met het Universum.

Om die reden is het chanten van mantra’s heel helend, genezend en herstellend effect.

Je hoeft niet te kunnen zingen…het reciteren van mantra’s op zich heeft heel veel impact op ons leven, is heel activerend voor lichaam en geest.

Wanneer we rustig zijn, wordt ook onze ademhaling rustig, gelijkmatig, hetgeen in onze slaap goed waar te nemen is.

Adem in, Adem uit

Mieke

Mindfulnesstrainer-Therapeut/ Ademcoach gediplomeerd