Controlerend gedrag is heel gebruikelijk voor mensen die aan het herstellen zijn van een verslaving. Helaas kan het controlerende gedrag in je relaties met anderen overslaan, waardoor een rimpeleffect in je leven ontstaat.
Proberen om andere mensen, situaties of resultaten te beheersen, leidt tot woede, wrok, angst en depressie, die allemaal het herstel kunnen bedreigen.
Als je aan het herstellen bent en worstelt met het beheersen van gedachten en gedrag, weet dan dat de enige manier om echte controle over je leven te hebben, is door de behoefte aan controle los te laten. En je kunt je al voorstellen dat dit een weg van lange adem kan zijn, afhankelijk van meerdere factoren. Weet dat degene die controlerend gedrag vertoont er zelf overwegend last van heeft.
Waar komt controlerend gedrag vandaan?
Het beheersen van gedrag kan op veel verschillende plaatsen komen, waaronder angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Wanneer iemand worstelt met het beheersen van gedrag, kan dit ook terug te voeren zijn op jeugdtrauma of beperkende overtuigingen die zich in de jeugd hebben ontwikkeld.
Soms komt controlerend gedrag voort uit een behoefte aan veiligheid. Je kunt je onbewust onveilig, onstabiel en bang voelen in de wereld. Als gevolg hiervan probeer je zoveel mogelijk controle te krijgen om je eigen veiligheid en beveiliging te waarborgen. Een echt gevoel van veiligheid en geborgenheid kan echter in niets buiten jou worden gevonden. Het maakt niet uit hoe hard je probeert de dingen om je heen te beheersen, een gevoel van veiligheid kan alleen echt binnenin worden bevorderd.
Als je worstelt met angst, kan je manier om ermee om te gaan zijn om alles om je heen te beheersen. Als je je bijvoorbeeld zorgen maakt over het welzijn van je kind, kun je je kind constant bellen of sms’en, gewoon om je eigen angsten weg te nemen en ervoor te zorgen dat alles in orde is. Als je je zorgen maakt over wat je partner doet als hij/zij niet bij je is , kun je ervoor zorgen dat hij/zij niet al te lang wegblijft. Veelvuldig berichtjes sturen of bellen met een smoes, zijn de meest gehoorde klachten. Wanneer je echter andere mensen probeert te beheersen op basis van je eigen angsten, drijft dit hen uiteindelijk verder van je af.
Disfunctionele achtergrond
Opgroeien in een chaotische omgeving is een andere reden waarom je controlegedrag hebt ontwikkeld. Als een van de ouders of beide ouders niet beschikbaar ( zowel fysiek als emotioneel) waren op de momenten dat dit voor jou belangrijk was, kan dit onveilig gevoel ertoe leiden dat je een gebrek aan controle en veiligheid voelde. Als je verzorgers samen waren, maar gewelddadig of disfunctioneel waren, ervoer je wellicht een gebrek aan controle en een diep gevoel van hulpeloosheid. Die hulpeloosheid kan zich vertalen in het beheersen van gedrag naarmate je ouder werd.
Negatief zelfbeeld
Bovendien kan controlerend gedrag voortkomen uit een laag zelfbeeld. Als je worstelt met een laag zelfbeeld, kan dit ertoe leiden dat je het slechtste uit situaties verwacht. Daarom probeer je de situatie onder controle te houden om te voorkomen dat het ergste gebeurt. Je kunt bijvoorbeeld moeite hebben om te geloven dat je partner bij je wilt blijven, omdat je je eigen aangeboren waarde niet ziet. Dus je probeert je partner onder controle te houden, zodat hij/zij je niet verlaat. Zoals je wellicht al vaker hebt ervaren , heb je geen controle over andermans acties, overtuigingen, gedachten en emoties. Iemand proberen te beheersen op basis van je eigen worsteling met zelfrespect kan averechts werken en hem/haar uiteindelijk wegduwen. Deze oorzaak van controlerend gedrag kan zich ook manifesteren op veel verschillende gebieden van het leven, ook bij vriendschappen en op de werkplek.
Tekens van controlerend gedrag
Het kan ongelooflijk moeilijk zijn om je eigen controlerende gedrag te herkennen. Het vraagt de bereidheid om naar je eigen gedrag te kijken, te onderzoeken waar je controlerend gedrag vandaan komt: waar ligt de kern van het gedrag én hoe kun je dit stapje per stapje veranderen naar ’emotioneel gezond gedrag’. Meestal hoor ik van cliënten dat het aan de ander ligt, dat de ander moet veranderen. Als hij/zij me graag ziet, dan…
Je kunt bepaalde gedragingen vertonen zonder zelfs maar te beseffen dat je een uitkomst, een persoon of een situatie probeert te beheersen/controleren tot zelfs dwangmatig manipuleren.
Enkele tekens van controlegedrag die je kunnen helpen te begrijpen of je eigen gedrag niet acceptabel is geweest tot grensoverschrijdend:
– Moeite met het accepteren van de schuld
– Controleren waar een geliefde heen gaat
– Controleren met wie een geliefde praat en desnoods verbieden.
– Moeite hebben met het accepteren van “nee” als antwoord
– Een behoefte om in het middelpunt van de belangstelling te staan
– Niet bereid tot zelfreflectie
– Externaliserend ( het ligt aan de ander)
– Liegen
– Manipuleren
Als je worstelt met een van deze gedragingen, weet dan dat dit voor velen in herstel heel vaak voorkomt.
Begrijpen waarom het zo belangrijk is om de controle los te laten, kan je helpen om je eigen controlerende gedrag te veranderen om een vrediger en minder angstig leven in herstel te leiden.
Waarom is het zo belangrijk om het controlerende gedrag los te laten?
Loslaten staat centraal bij herstel, en bij het vinden van rust en balans in herstel.
Als je de controle niet kunt loslaten, voel je je minder blij en tevreden in het leven.
Je zult meer stress ervaren en constant proberen dingen te veranderen die je fysiek niet kunt veranderen.
Je zult problemen ervaren in je romantische relaties, je vriendschappen en met je collega’s.
Bovendien kun je je niet echt veilig voelen door gewoon jezelf te zijn. Je zult jezelf niet kunnen toestaan om volledig authentiek te zijn met anderen.
Herstel heeft alles te maken met overgave aan de stroom van het leven en leren om in die stroom te leunen om te ontdekken wie je bent en het leven te creëren dat je wilt.
Wanneer je de controle loslaat, ervaar je...
– meer vrede
– meer vreugde
– minder angst en stress
– meer aanwezig in de verbinding
– sterkere connecties met anderen
– meer spontaniteit in het leven
– mentale en emotionele vrijheid
5 tips om controlegedrag los te laten
1. Erken wat je wel en niet kunt controleren
De eerste stap bij het loslaten van controlerend gedrag is om eerst te erkennen wat je wel en niet kunt controleren. Het is belangrijk om te beseffen dat je geen controle hebt over andere mensen en wat ze doen. Je hebt geen controle over de uitkomst van een gebeurtenis. Je hebt geen controle over hoe het leven zich ontvouwt. Het mooie is echter dat je altijd je eigen acties kunt bepalen.
Het is van het grootste belang om een heel diep begrip te krijgen van wat je wel en niet in de hand hebt als je bezig bent met het loslaten van controlerend gedrag.
2. Observeer de wortel van je gedrag
Een ander belangrijk onderdeel van het loslaten van controlerend gedrag is voorzichtig observeren waar die behoefte aan controle vandaan komt. Dit vereist dat je kwetsbaar bent tegenover jezelf en heel eerlijk tegen jezelf bent. Waar ben je eigenlijk naar op zoek als je probeert te controleren? Welke angst drijft het gedrag? Als je begrijpt waar die behoefte aan controle vandaan komt, kun je leren wat je kunt doen om dat gedrag te veranderen.
3. Begrijp je triggers
Het is heel goed mogelijk dat je bepaalde gebieden van het leven gemakkelijk en veilig benadert, terwijl andere gebieden van het leven ervoor zorgen dat je je ongelooflijk angstig voelt of de behoefte voelt om controle uit te oefenen. Daarom is het belangrijk om aandacht te besteden aan welke situaties je ertoe aanzetten om gedrag te controleren. Als je je triggers kent, kun je ook begrijpen waar het gedrag vandaan komt.
4. Herschrijf je verhaal
Als je merkt dat je controlerende gedrag voortkomt uit angst of een laag zelfbeeld, kun je je eigen verhaal veranderen. Als je worstelt met angst en een lage eigenwaarde, vertelt je geest je waarschijnlijk constant negatieve dingen over jezelf, je leven en de wereld om je heen. Ook al gebeurt er waarschijnlijk zoveel goeds om je heen, de verhalen van je geest zijn constant gericht op het slechte. Daarom is het herschrijven van je verhaal een krachtige manier om controlerend gedrag los te laten.
Nadat je de oorzaak van het gedrag hebt geïdentificeerd en wat de oorzaak zou kunnen zijn, begin je eraan te werken jezelf nieuwe, meer ondersteunende overtuigingen te vertellen. Als je lage zelfbeeld er bijvoorbeeld voor zorgt dat je je partner probeert te beheersen, werk dan aan het veranderen van je overtuigingen over jezelf en je waarde. Dit gebeurt niet van de ene op de andere dag en vergt een bewuste inspanning. Als je er echter een gewoonte van maakt om je gedachten te veranderen en consequent aan je overtuigingen te werken, kun je de behoefte aan controle loslaten en de wereld om je heen ten goede zien veranderen.
5. Oefen opmerkzaamheid
Mindfulness beoefenen is een geweldige manier om te leren hoe je je gedachten kunt observeren. Door deel te nemen aan oefeningen zoals mindfulness-meditaties, kun je meer aanwezig zijn. Als je aanwezig en mindful bent, ben je in een ruimte waar je actief naar je eigen gedachten kunt kijken. Wanneer je in staat bent om dit te doen, kun je je bewust worden van de verhalen die je jezelf hebt verteld en waar bepaalde overtuigingen vandaan kunnen komen. Bovendien is het ontwikkelen van een mind- en heartfulle staat van Zijn heel nuttig zijn wanneer je met andere mensen omgaat. Je wordt je bewuster en bewuster van je eigen acties en gedrag jegens hen.
Een laatste woord over het loslaten van controlerend gedrag
Het loslaten van controlerend gedrag is een proces. Het vergt veel geduld met jezelf en het vermogen om naar binnen te kijken. Je zult echter een echt gevoel van mentale en emotionele vrijheid ervaren wanneer je de behoefte aan controle loslaat en in plaats daarvan door het leven gaat vanuit een plaats van overgave en acceptatie.
Het valt me in heel wat gesprekken met cliënten op hoe sterk de drang om elkaar te controleren aanwezig is. Het voelt voor sommigen niet als controleren aan, zeggen ze, maar ze volgen wel elke beweging op social media, op mobieltjes en reageren verbolgen als er niet onmiddellijk een antwoord komt, terwijl de ander wél actief is.
Het houdt heel wat mensen bezig, het lijkt een gewoonte te zijn geworden, alleen voel ik wel in de onderstroom de controle heel sterk aanwezig.
Terug naar een gezonde emotionele verbinding creëren en waar je voelt dat dit stilletjes aan dwangmatig wordt en in vastloopt, dan kun je een consult aanvragen via mijn website.